İKTİSAT TEORİSİ SORU VE CEVAPLAR

İKTİSAT TEORESİ SORU VE CEVAPLAR
Değeri model dışında belirlenen değişkene ne ad verilir?
A)
İçsel
B)
Dışsal
C)
Stok
D)
Akım
E)
Oran
Bir fonksiyonel ilişkiyi en kısa ve zahmetsiz anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Sözlü anlatım
B)
Yazılı anlatım
C)
Grafiksel anlatım
D)
Geometrik anlatım
E)
Cebirsel anlatım
"Doğal bilimlerdeki kontrollü deneylerin, sosyal bilimlerdeki kötü bir ikamesidir" ifadesi iktisatta kullanılan hangi yöntemi ifade eder?
A)
Mantıksal akıl yürütme
B)
İstatistiksel yöntem
C)
Geometrik anlatım
D)
Sözlü anlatım
E)
Cebirsel anlatım
Orijine dışbükey bir farksızlık eğrisi üzerinde nasıl bir ikame oranı vardır?
A)
Azalan
B)
Artan
C)
Sabit
D)
Sürekli artan
E)
Sıfır
Şekle göre tüketici dengesinin D1'den D2'ye kaymasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)
X malının fiyatı düşmüş
B)
X malının fiyatı artmış
C)
Y malının fiyatı düşmüş
D)
Y malının fiyatı artmış
E)
X malının fiyatı artmış
Gelir tüketim eğrisi yardımıyla aşağıdaki eğrilerden hangisi elde edilir?
A)
Bireysel talep
B)
Engel
C)
Fiyat tüketim
D)
Phillips
E)
Arz eğrisi
Piyasa talep eğrisi nasıl elde edilir?
A)
Bireysel talep eğrilerinin yatay toplamıdır
B)
Bireysel talep eğrilerinin dikey toplamıdır
C)
Bireysel gelir eğrilerinin dikey toplamıdır
D)
Bireysel gelir eğrilerinin yatay toplamıdır
E)
Fiyat tüketim eğrilerinin yatay toplamıdır
Aşağıdakilerden hangisinin gelir esnekliği zorunlu mallara aittir?
A)
e=2
B)
e= -4
C)
e= 0,75
D)
e= - 0,60
E)
e=¥
Bir malın fiyatındaki değişmeler karşısında talep miktarı hiç değişmiyorsa bu malın esnekliği kaçtır?
A)
e =0
B)
e= -1
C)
e <> 1
E)
e= 1
Hangi girdileri ne oranda ve hangi miktarda birleştirirsek ne kadar ürün elde edeceğimizi gösteren kavrama ne ad verilir?
A)
Üretim
B)
Üretim fonksiyonu
C)
Teknoloji
D)
Girdi
E)
Sabit girdi
Aynı toplam ürün miktarını sağlamaya imkan verecek girdi bileşimlerinin geometrik yerlerini birleştiren eğriye ne ad verilir?
A)
Farksızlık eğrisi
B)
Eş ürün eğrisi
C)
Genişleme yolu eğrisi
D)
Engel eğrisi
E)
Gelir tüketim eğrisi
Üretimde bazı girdilerin miktarının değişebileceği döneme ne ad verilir?
A)
Kısa
B)
Çok kısa
C)
Uzun
D)
Pazar
E)
Geçici
Bir firmanın girdi miktarını 4 birimden 6 birime çıkarması durumunda toplam fiziki ürün miktarı da 100 birimden 120 birime çıkmıştır. Buna göre marjinal fizik ürün kaçtır?
A)
10
B)
20
C)
25
D)
100
E)
120
Firmanın üretim miktarından bağımsız katlanacağı maliyetlere ne ad verilir?
A)
Değişken maliyet
B)
Marjinal maliyet
C)
Sabit maliyet
D)
Açık maliyet
E)
Örtük maliyet
Yukarıdaki tabloya göre firmanın sabit maliyeti kaçtır?
A)
11
B)
15
C)
35
D)
44
E)
58
Üretimi bir birim arttırabilmek için katlanılması gereken ek maliyete ne ad verilir?
A)
Sabit maliyet
B)
Değişken maliyet
C)
Marjinal maliyet
D)
Ortalama maliyet
E)
Açık maliyet
Aşağıdakilerden hangisi ihtiyari ekonominin unsurlarından değildir?
A)
Hammadde fiyatında indirim
B)
Düşük faizli kredi
C)
Ucuz reklam
D)
Düşük tarifeli taşıma
E)
İş bölümü ve uzmanlaşma
Tam rekabet piyasası için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)
MR = AR
B)
AC = P
C)
MC = AVC
D)
AR > MR
E)
AR > P
Yukarıdaki şekle göre firmanın kapanma noktası aşağıdakilerden hangisidir?
A)
K
B)
L
C)
M
D)
N
E)
L
Yukarıdaki şekle göre kısa dönem arz eğrisi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A)
AC eğrisi aynı zamanda arz eğrisidir
B)
AVC eğrisinin artan noktası aynı zamanda arz eğrisidir
C)
AVC'nın üstünde kalan MC eğrisi aynı zamanda arz eğrisidir
D)
AC'nin üstünde kalan MC eğrisi aynı zamanda arz eğrisidir
E)
MC eğrisi aynı zamanda arz eğrisidir
Tam rekabet piyasasındaki bir firma piyasanın hangi özelliğinden dolayı uzun dönemde normal kâr elde eder?
A)
Atomize
B)
Mobilite
C)
Şeffaflık
D)
Homojenlik
E)
Esneklik
Monopol piyasasında AR'nin MR'den küçük ve azalan eğimli olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Piyasa girişini engellemek için
B)
Firma malına talebin azalan olması
C)
Kısa dönemde aşırı kâr elde etmesi
D)
Fiyatları değiştirme olanaklarının kısıtlı olması
E)
Çan eğrisine sahip toplam gelir eğrisinin bulunması
Marjinal gelirin sıfır olduğu üretim düzeyinde aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A)
Toplam gelir maksimumdur
B)
Ortalama gelir maksimumdur
C)
Toplam gelir azalandır
D)
Toplam gelir artandır
E)
Toplam gelir orjine içbükeydir
Çok sayıda alıcı karşısında tek bir satıcının bulunduğu piyasaya ne ad verilir?
A)
Monopson
B)
Düopol
C)
Oligopol
D)
Monopol
E)
Tam rekabet
Aşağıdakilerden hangisi monopol piyasası için doğru değildir?
A)
Satıcı sayısı tektir
B)
Azalan eğimli talep eğrisi vardır
C)
Toplam gelir eğrisi "Çan" şeklindedir
D)
Fiyat farklılaştırması yapılır
E)
Mal farklılaştırması en önemli özelliğidir
Monopolcü rekabet piyasasında kâr maksimizasyonu koşulu aşağıdakilerden hangisidir?
A)
MR = AR
B)
AR = AC
C)
AC = MC
D)
MR = MC
E)
P = MC
Düopol ve oligopol piyasalarına ilişkin ilk teorik çalışma aşağıdaki iktisatçılardan hangisine aittir?
A)
Cournot
B)
Marshall
C)
Keynes
D)
Edgeworth
E)
Sweezy
Monopolcü rekabet piyasasının en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Fiyat farklılaştırması
B)
Homojenlik
C)
Mobilite
D)
Mal farklılaştırması
E)
Sonsuz esnek talep eğrisi
Dirsekli talep eğrisi aşağıdaki piyasalardan hangisinde görülür?
A)
Monopol
B)
Monopolcü rekabet
C)
Oligopol
D)
Monopson
E)
Tekelci rekabet
Tek değişken girdi için rekabetçi firmanın faktör talep eğrisi aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Marjinal ürün değeri eğrisi
B)
Marjinal ürün hasılatı eğrisi
C)
Ortalama ürün hasılatı eğrisi
D)
Toplam fiziki ürün eğrisi
E)
Ortalama fiziki ürün eğrisi
Üretimde, birden fazla değişken girdi kullanıldığında, ucuzlayan girdinin diğerlerine göre daha çok kullanılması sonucu ortaya çıkan etki aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Fiyat etkisi
B)
Gelir etkisi
C)
İkame etkisi
D)
Ürün etkisi
E)
Kâr maksimizasyonu etkisi
İşgücü arzını farksızlık eğrileri analiziyle elde ederken çizilen bütçe kısıtının eğimi, aşağıdakilerden hangisini gösterir?
A)
Malın fiyatını
B)
Piyasada geçerli olan ücreti
C)
Toplam geliri
D)
Boş zamanı
E)
Çalışma saatlerini
Aşağıdakilerden hangisi marjinal ürün değerini verir?
A)
Fiyat x Toplam fiziki ürün
B)
Fiyat x Ortalama fiziki ürün
C)
Fiyat x Marjinal fiziki ürün
D)
Fiyat x Toplam ürün değeri
E)
Fiyat x Maksimum ürün değeri
Aşağıdakilerden hangisi Genel denge analizine ilişkin temel varsayımlardan biri değildir?
A)
Girdi piyasasında tam rekabet koşullarının geçerli olması
B)
Mal piyasasında tam rekabet koşullarının geçerli oması
C)
Farksızlık eğrilerinin orijine göre dışbükey olması
D)
Eş ürün eğrilerinin orijine göre dışbükey olması
E)
Üretimde ölçek ekonomilerinin varlığı
Edgeworth kutu diyagramında, tüketiciler arası denge koşullarının sağlandığı noktaların geometrik yerine ne ad verilir?
A)
Bağıt eğrisi
B)
Eş ürün eğrisi
C)
Farksızlık eğrisi
D)
Üretim imkanları eğrisi
E)
Anlaşma eğrisi
Bağıt eğrisinden hareketle aşağıdaki eğrilerden hangisi elde edilir?
A)
Fayda imkanları eğrisi
B)
Üretim imkanları eğrisi
C)
Anlaşma eğrisi
D)
Farksızlık eğrisi
E)
Eş ürün eğrisi

MUHASEBEDE KULLANILAN BELGELER
Vergi usul kanunundan kaynaklanan belgeler
a- Fatura
b- Sevk irsaliyesi
c- İrsaliyeli fatura
d- Perakende satış vesikaları
e- Gider pusulası
f- Müstahsil makbuzu
g- Serbest meslek makbuzu
h- Ücret Bordrosu
i- Taşıma irsaliyesi
j- Yolcu listesi
k- Günlük müşteri listesi
2- Türk ticaret kanunundan kaynaklanan belgeler
a- Kambiyo senetleri
I- Çek
II- Bono ( Emre Muharrer Senet )
III- Poliçe
3- İşletme içi işlemleri kanıtlayıcı belgeler
a- a- a- a- a- Muhasebe Fişleri
I- I- I- I- I- Kasa Tahsil fişi
II- II- II- II- II- Kasa Tediye fişi
III- III- III- III- III- Mahsup fişi
1- Vergi usul kanundan kaynaklanan belgeler
a- Fatura : Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Faturada bulunması zorunlu olan bilgiler:
1- Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası
2- Müşterinin adı varsa ticaret unvanı iş adresi vergi dairesi ve hesap numarası
3- Malın veya işin nev’i miktarı ve tutarı.
4- İrsaliye Tarih ve numarası.
Faturanın nizamı 1- Fatura birbirini takip eden sıra numaraları halindedir, Şube veya kısımları için ayrı fatura bastırılır.
2- Faturalar en az bir asıl bir suret olarak düzenlenir. Birden fazla örnek için kaçıncı örnek olduğu işaretlenir.
3- Fatura en geç sevk tarihinden itibaren 10 gün içinde tanzim edilir. Aksi halde hiç düzenlenmemiş sayılır.
4- Faturayı düzenleyen müşterinin kimliğinden sorumludur.
5- Faturanın üst kısmına basılan kaşe ve imza açık faturayı, alt kısmına vurulan kaşe ise kapalı faturayı ifade eder.
Sevk İrsaliyesi : Mal Haraketini kontrol etmek amacıyla getirilen malın sevki anında mal ile birlikte bulunan bir belgedir.
Sevk irsaliyesi fiyat ve bedel hariç olmak üzere faturada yazılı olan bilgileri taşır. Üç nüsha halinde tanzim edilip İki nüshası mal ile birlikte bulunur bir nüshası işletmede kalır.
İrsaliyeli Fatura : Malı satan mükellefler bu belgeyi en az üç örnek olarak düzenleceyeceklerdir. En az üç nüsha düzenlenmeyen belge hiç düzenlenmemiş sayılır.
Perakende Satış Fişi : 76.000.000.- TL.lik haddi aşmayan satışlarda düzenlenen belgedir. Ayrıca bu belge yerine ödeme kaydedici cihaz fişide verilebilir.
Gider Pusulası : Fatura düzenlemek, vermek ve istemek zorunda olanların bu yükümlülükleri bulunmayanlarla yaptıkları iş ilişkilerini belgelendirmeleri amacıyla kullanılan bir belgedir. Vergiden Muaf esnafa yaptıkları işler veya onlardan satın aldıkları mallar için gider pusulası düzenleyerek bu malı satana veya işi yapana imza ettirirler. Bu belge malı satan veya işi yapan tarafından verilmiş fatura yerine geçer. En az iki nüsha düzenlenir.
Hizmetler için %10 Gelir Vergisi %10 fon payı kesilir, Mallar için %5 Gelir Vergisi %10 Fon Payı kesilir.
Müstahsil Makbuzu : Küçük çiftçi ve vergiden muaf olan çiftçilerden satın alınan zirai ürünler için düzenlenen ve fatura yerine geçen belgedir. En az İki nüsha düzenlerin.
Serbest Meslek Makbuzu : Serbest Meslek Erbabının mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilat için düzenlediği bir bilgedir.
Ücret Bordrosu : İşverenin işçilerine her ay Yasal kesintilerini ve ödedikleri ücretleri gösterir bordrodur.
Taşıma İrsaliyesi : Ücret Karşılığında taşıma yapanların düzenlediği belgedir. Malın cinsi, miktarı, alınan nakliye ücret tutarına ilişkin sütunlar ile malı gönderen ile alıcının kimlik bilgileri ve malın nereye ve kime gönderildiği, sürücünün adı soyadı ve kimlik bilgileri yer alır.
Yolcu listeleri : Şehirler arası yolcu taşımalarında yolcu bileti kesmeye mecbur olan mükelleflerin düzenlediği bir belgedir. Taşıtın Plaka numarası, sefer tarihi ve hareket saati ile bilet numaraları işaretlenmek suretiyle yolcu sayısı ve toplam hasılat tutarları yer alır.
Günlük Müşteri Listesi : Otel, Motel ve Pansiyon gibi konaklama yerlerinin odalar, bölmeler ve yatak planlarına uygun olarak düzenledikleri belgelerdir.
Belge düzenine uyulmamasının Cezaları : Verilmesi ve alınması icap eden Fatura, Gider Pusulası ve Müstahsil Makbuzu ile Serbest Meslek Makbuzunu vermeyen ve almayanlardan her birine her fatura, Gider Pusulası, Müstahsil Makbuzu ve Serbest Makbuzu için 30.000.000.- TL den az olmamak üzere bu vesikalara yazılması gereken tutarın %10 nisbetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde bir belge nevine ilişkin olarak tesbit olunan özel usulsüzlük cezasının toplamı 15.000.000.000.- TL yi geçemez.
Perakende satış vesikaları ile Sevk İrsaliyesi, Taşıma İrsaliyesi, Yolcu listesi ve müşteri listesi kullanmak mecburiyetinde olanların bu belgeleri kullanmadıklarının, İrsaliye ve Yolcu listesini ayrıca taşıtta bulundurmadıklarının tesbiti halinde kullanmadıkları, bulundurmadıkları aslı ile örneklerinde farklı tutarlara yer verdikleri veya gerçek bedelin altında düzenledikleri her bir belge için 30.000.000.- TL lık özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, bir takvim yılı her bir nevine ilişkin olarak kesilecek usulsüzlük cezasının toplamı 15.000.000.000.- TL nı geçemez

MUHASEBE UYGULAMALARI
 İşletmeler işe yeni başladıklarında yapacakları İLK işlem Kuruluş envanteri çıkarmaktır. Birleşen işletmelerin her biri devir envanteri çıkarır. İşletmeler kapanmaları halinde tasfiye envanteri çıkarır.
 İşletmelerde, dönem sonu işlemleri sırasında yapılan "değerleme", muhasebe dışı envanter aşamasında yer alır.
 Bir işletmenin ticari mevduat hesabına tahakkuk eden faizler üzerinden kesilen gelir vergisi ve fonlar "Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hesabının borç tarafında" izlenir.
 Dönem sonunda hisse senetleri hesabının borç kalanı 400 milyon TL ve aynı tarihte hisse senetlerinin borsa değeri 360 milyon TL'dir. Bu bilgilere göre dönem sonunda "119 Menkul Kıymetler Değer Düşme Karşılığı Hesabının " alacak tarafına kayıt yapılacaktır.
 121 Alacak Senetleri Hesabı"Müşteriden olan senetsiz alacağa karşılık senet alınması" nedeniyle borçlandırılır.
 VUK'a göre işletmenin senetli alacakları tasarruf (peşin), mukayyet(kayıtlı) değeri ile değerlenir.
 İşletmenin sattığı A cinsi mala ilişkin bilgiler: Dönem başı miktar 100, tutar 200000 lira, Dönem içi alışları miktar 1400, tutar 2875000 lira, Dönem sonu mevcudu miktar 500, tutar 1025000 liradır. Bu bilgilere göre ve ortalama maliyet yöntemine göre A cinsi malın maliyeti 2050000 TL dir. Çünkü tutar toplamı3075000, 1500'e bölünürse 2050000 bulunur.
 Z işletmesi yurt içi satışlar: 300000TL, Satışların maliyeti 48000 TL, Satıştan iadeler 2000 TL.dir. Bu bilgilere göre brüt satışkarı250000 TL dir. Çünkü net satışlar=300000-2000=298000 TL dir. Brüt satış karı:298000-48000=250000TLdir.
 İşletme 30 Eylül 1995 tarihinde 200 milyon TL'na bir makina satın almıştır. İşletme bu makina için azalan kalanlar yöntemini uygulayacaktır. Normal amortisman oranı%20 olduğuna göre 1995 yılı amortisman payı20 milyon TL dir. Çünkü 20x2=40 200 milyon x %40=80 milyon (80/12)x3=20 milyon bulunur.
 İşletme 5 milyar TL maliyetli idare binası için %4 amortisman payı ayırmıştır. Bu tutar "Genel Yönetim Giderler Hesabının " borç tarafına kaydedilir.
 İşletme müşterilerinden N'nin A bankasına yatırdığı 10 milyon TL'nin yanlışlıkla K bankasına yatırılmış gibi kaydedildiği belirlenmiştir. Düzeltme kaydı: Bankalar Hs.(A) 10 milyon borçlu, Bankalar Hs.(K) 10 milyon alacaklı
 Satıcı, işletmenin borcuna karşılık 15 milyon TL faiz tahakkuk ettirmiş ve bu işleme ilişkin kayıt işletme tarafından unutulmuştur. Bu durumda yapılması gereken kayıt: Finansman Giderleri Hs. 15 milyon borçlu, Satıcılar Hs. 15 milyon alacaklı.
 Kardan ayrılan yedekler: Özel fonlar, Olağanüstü yedekler, Statü yedekleri, Yasal yedekler.
 590 Dönem Net Karı Hesabının alacak kalanı izleyen yıl "570 Geçmiş yıllar Karları Hesabının" alacağında izlenir.
 Gelir Hesapları: 600 Yurtiçi Satışlar, 640 İştiraklerden Temettü Gelirleri, 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar, 670 Olağandışı Gelir ve Karlar


 İşletme peşin olarak tahsil ettiği 200 milyon TL'lik kira gelirini "Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hesabı"na kaydetmiştir. Ancak yapılan incelemede bu gelirin 50 milyon TL'lik kısmının gelecek döneme ait olduğu belirlenmiştir. Bu işlemle ilgili olarak yapılacak kayıtta 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hesabının borç tarafına kaydedilir.
 İşletmenin "Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı"nda kayıtlı olan 20 milyon TLlik yakıt giderinin döneme ait olduğu belirlenmiştir. Yapılacak yevmiye kaydında Genel Yönetim Giderleri Hs. 20 milyon borçlu, Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 20 milyon alacaklı olur.
 7/B seçeneğinde kullanılan maliyet hesapları:790 İlk Madde ve Malzeme, 794 Çeşitli Giderler, 795 Vergi, Resim ve Harçlar, 793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
 Bilançonun aktifinde yer alanlar: Alınan Çekler, Menkul Kıymetler, Stoklar, Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları
 Dönem Karı veya Zararı50 milyon borçlu, Dönem Karı Vergi ve Yasal Yükümlülük Karşı. Hs. 20 milyon alacaklı, Dönem Net Karı veya Zararı Hs. 30 milyon alacaklı ise İşletmenin vergi sonrasıkarı30 milyon TL'dir. İşletmenin vergi öncesi karı50 milyon TL'dir. İşletmenin döneme ait gelirleri döneme ait giderlerinden fazladır. 692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı, 590 Dönem Net Karı Hesabına aktarılarak kapanacaktır.
 Ticari Mallar Hs.nin borç kalanı200000, Yurt içi satışlar hesabını alacak kalanı150000 ve Dönem sonu stokların maliyeti 100000 lira olduğuna göre Satılan Ticari Mallar Hs. 100000 borçlu, Ticari mallar Hs. 100000 alacaklıdır.
 Alacak Senetleri Hesabının alacalandırılmasının nedenleri: Senetsiz alacağın tahsil edilmesi, Senetsiz borç karşılığı senet ciro edilmesi, Senetlerin tahsilinin şüpheli hale gelmesi, Senetlerin ıskonto ettirilmesi
 İşletmenin dönem başıvarlıkları200 milyon, Dönem sonu varlıkları150 milyon, Dönem başıborçları120 milyon ve kar 20 milyon ise dönem sonu borçları50 milyondur.
 Boşarsa ve araziler amortismana tabi bir varlık değildir.
 Çıkarılmış Tahviller Hs. borçlu, Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri hesabı alacaklı olması tahvilli borç taksit ödemelerinin kısa vadeli borçlara aktarılmasına aittir.
 Öz kaynaklar =net Varlıklar – Borçlar Öz kaynağı oluşturan unsurlar: Ödenmiş sermaye, Sermaye yedekleri, Kar yedekleri, Geçmiş yıllar karları, Dönem net karı.
 Ödemesi dönem içinde yapılmış olan gelecek döneme ait 20 milyon liralık gelirin kaydedilmesi: 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hs. 20 milyon Borçlu, 380 Gelecek Aylara ait Gelirler Hs. 20 milyon alacaklı olur.
 Genel Yönetim Giderleri Hs. borçlu, Gider Tahakkukları Hs. Alacaklı olması ödemesi gelecek dönem yapılacak giderin tahakkukuna aittir.
 Normal şartlarda bir yıl içerisinde elden çıkarılması düşünülmeyen veya işletme faaliyetlerinde bir yıldan uzun süre kullanılan varlıklara Duran Varlıklar denir.
 Tüzel kişiliği olmayan şirket Adi Şirkettir.
 Kolektif şirketin kuruluş sözleşmesinde yazılı olarak bulunması gerekenler: Şirketin ticaret unvanı, Ortakların ad soyadları, Ortakların ikametgahları ve tabiyeleri, Şirketin faaliyet konusu

 590 Dönem Net Karı borçlu, 331 Ortaklara borçlar Hs. Alacaklı olması kar paylarını ortakların cari hesaplarına devredilmesine ait yevmiye kaydıdır.
 Ortaklara düşen payların cari hesaplarına kaydı: 590 Dönem net karı hs. borçlu, 331 Ortaklara borçlar hs. alacaklı olur.
 Anonim şirketin tedrici kuruluşu sırasında Ak bank çıkarılan hisse senetlerinin satışına aracılık etmiş ve bununla ilgili olarak 200 milyon TL komisyon almıştır. İşletme bu komisyonu 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hesabının borcunda inceleyecektir.
 Limited şirket sermaye artırımına gitmeye karar vermiş ve gerekli yasal işlemleri yerine getirmiştir. Yevmiye kaydı: 501 Ödenmemiş Sermaye Hs. borçlu, Sermaye Hs. alacaklı
 A.Ş. in dönem karı600 milyon, vergiden muaf gelirleri 50 milyon, kanunen kabul edilmeyen giderleri 100 milyon ise bu işletmenin kurumlar vergisi matrahı (mali kar) 650 milyondur. 600+100- 50=650 milyon
 Kooperatifin olumlu gelir-gider farkı1 milyar liradır. Kooperatifin ortaklarıyla yaptığı işlem tutarı 6 milyar, ortak dışı işlemlerin tutarı4 milyardır. Ortak A nın kooperatifle yaptığı işlem tutarının 500 milyon olduğu belirlenmiştir. Bu bilgilere göre Ortak A nın alacağı risturn tutarı 80 milyondur.
 Genel idare binası olarak kullanılan bir bina için ayrılan amortisman payı en direkt kayıt yöntemine göre 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. borçlu, 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. alacaklı olur.
 Gelir hesapları dönem sonunda Dönem Karı veya Zararı Hesabına devredilerek kapatılır. Dönem sonlarında kalan vermezler. Bilançoda yer almaz. İzleyen döneme aktarılmaz.
 A ve ortağı Kolektif şirketinin sermayesi 200 milyon, A nın sermaye payı150 milyon, B nin payı50 milyon, şirketin döneme ait karı50 milyondur. Kar dağıtımından önce sermaye paylarına %10 faiz hesaplanacak ve kalan kar ortaklar arasında eşit dağıtılacaktır. Buna göre A nın alacağı kar payı25 milyon liradır. 200*10/100=20 milyon , 50-20=30 milyon kalan kardır. 30/3=10 milyon eklenecek. Anın alacağı kar payı=150*10/100=15, 15+10=25 milyon
Muhasebe Uygulamaları Genel Notlar-2
· Bir zaman boyutuna bağlı olmadan ifade edilebilen değişkenlere stok değişken denir.

· Bir ekonomik sistemdeki bütün değişkenlerin değişebileceği zaman dilimine uzun dönem denir.

· Pasta sayısı: 0 1 2 3 4 5, Toplam fayda: 0 12 21 28 33 36 ise 5.dilim pastanın tüketiciye sağladığı marjinal fayda 3 tür. Marjinal fayda: 0 12 9 7 5 3

· Bir malın fiyatını belirleyen temel faktörler arz ve taleptir.

· Eş fayda eğrisi üzerinde B(4,8), C(8,4) iken tüketici B noktasından C noktasına geçerken et ile ekmek arasındaki marjinal ikame oranı 1 dir. (8-4)/(8-4)=1

· Tüketicinin gelirinin değişmesi durumunda ulaşabileceği yeni tüketici denge noktalarını gösteren eğriye gelir-tüketim eğrisi adı verilir.

· Değişken girdi miktarı 8, toplam fiziki ürün 120 birim iken, değişken girdi miktarı 12'ye çıkarıldığında toplam fiziki ürün 160 oluyorsa marjinal fiziki ürün 40/4=10 bulunur. 160-120=40 12-8=4

· Toplam fiziki ürünün maksimum olduğu noktada marjinal fiziki ürün sıfırdır.

· Üretim için sadece iki girdinin kullanıldığı ve bu iki girdinin de değişken olduğu durumda, aynı toplam ürün miktarını sağlamaya imkan verecek girdi bileşimlerinin geometrik yerlerini birleştiren eğrilere eş ürün eğrisi denir.

· Eş ürün eğrilerinin özelliklerinden biri orijine göre dış bükey olmalarıdır.

· Talep eğrisinin yer değiştirmesinin nedenleri: Tüketicinin zevk ve tercihlerinin değişmesi, Tüketicinin gelirinin artması, Tamamlayıcı mal fiyatlarının yükselmesi, İkame malları fiyatlarının düşmesi.

· Tüketiciler belirli bir ihtiyaçlarını karşılarken, birbirlerinin yerine kullanılabilen mallara ikame malı denir.

· Üretim faktörlerinin fiyatlarının düşmesi, bir malın arz eğrisinin sağa doğru kaymasına neden olur.

· Alıcıların, satıcıların, mal ve hizmetler ile üretim faktörlerinin hiçbir ek maliyete katlanmadan tam bir hareket serbestliğine sahip olmaları tam rekabet piyasası özelliklerinden mobiliteyi ifade eder.

· Örümcek Ağı Teoremine göre, herhangi bir nedenle piyasa dengesi bozulduğunda, gittikçe dengeye yönelen dalgalanmalar sonucu piyasa dengesinin kendiliğinden oluşması talep eğrisi arz eğrisinden daha yatıksa sözkonusudur.

· King Kanununa göre, tarım sektöründe çok ürün elde edilen yıllarda satış hasılatının azalmasının nedeni tarım ürünleri talep esnekliğinin 1 'den küçük olması.

· Bir firmanın üretim ölçeğinin büyümesi: Hem hammadde hem de mamul madde taşıması için yapılacak giderlerin azalmasınaBirim başına düşen yönetim giderlerinin azalmasınaİşçiler arasındaki iş bölümü ve uzmanlaşmanın artmasınaSabit faktör giderlerindeki artışın, üretim ölçeğindeki artışın altında kalmasına neden olur.

· Hammadde harcamaları değişir maliyettir.

· Tam rekabet piyasasında bir firmanın kapanma noktasını Ortalama değişir maliyet=Fiyatgösterir.

· Tam rekabet piyasasında marjinal gelir fiyata eşittir.

· Oligopolcu firmaların ürettiği mallar birbirlerini ikame edebilen mallarsa ortaya çıkan piyasa türüne noksan oligopol denir.

· Birden fazla sayıda firma tarafından üretilen ve birbirlerini büyük ölçüde veya tam olarak ikame eden bazı malların, birbirinden farklı ya da farklıymış gibi gösterilmesi sonucu her firmanın belirli bir alıcı kitlesine sahip olabildiği piyasalara tekelci rekabet denir.

· Arz esnekliğinin sıfır (minimum) olduğu durumda ekonomik rant maksimumdur.

· Bir maldan bir birim daha fazla üretmek için öteki malın üretiminden ne kadar fedakarlık etmek gerektiğini gösteren orana marjinal dönüşüm oranı denir.

· Hiç kimsenin refahını azaltmaksızın bazı bireylerin refahını artıran her türlü değişikliğin toplum refahını artırması pareto optimalite kriterini ifade eder.

· Tüm ekonomik birimlerin kendi çıkarlarını maksimize etmek için uğraşmaları homo economicus ekonomi bilimi varsayımıdır.

· Eş marjinal fayda ilkesi varsayımları: Belirli dönemde piyasadaki tüm mal ve hizmetlerin fiyatının sabit olduğu, Tüketicinin incelenen dönemdeki gelirinin sabit olduğu, Tüketicinin kendisine en yüksek faydayı sağlayacak mal demetini seçtiği, Tüketicinin her mal ve hizmetin marjinal faydasını bildiği,

· Toplam fiziki ürünün maksimum olduğu noktada marjinal fiziki ürün sıfırdır.

· Denge fiyatı 70 TL iken herhangi bir malı 135 TL'den almaya razı olan bir tüketicinin sağlayacağı tüketici rantı 65 TL'dir. 135-70=65

· Herhangi bir malın talep miktarı arttığında, arzında da aynı miktarda bir azalış meydana gelirse piyasa fiyatı yükselir.

· Bir piyasada herhangi bir malın talebinin arzından fazla olması durumunda ortaya çıkan talep fazlasının, fiyatları enflasyonist baskı yaratacak ölçüde artırmasını önlemek amacıyla devletin ekonomiye müdahale ederek söz konusu malın fiyatını yasalarla sınırlamasına tavan fiyat uygulaması denir.

· Tam rekabet piyasasındaki bir firmanın toplam gelirinin toplam maliyetine eşit olduğu durumda firma başabaş noktasındadır.

· Tekel piyasasındaki bir firmanın ürettiği mallara ilişkin fiyat farklılaştırması yapabilmesi için gerekli koşullar: Piyasayı alt piyasalara ayırırken önemli bir marjinal maliyetin çıkmaması. Firmaların en azından ilgili malı görünüşte değiştirerek farklı yerlerde farklı fiyattan satması. İlgili malın piyasanın her bölümünde farklı talep esnekliklerine sahip olması. Malın satıldığı piyasanın bölümlü olması.

· Pareto optimalitesi koşulunun sağlanabilmesi için tam rekabet piyasa türünün geçerli olması gerekir.

· Toplam fiziki ürün miktarı 1260 birim, kullanılan değişken girdi miktarı 30 birim ise ortalama fiziki ürün 42 dir. 1260/30=42

· Üretim için sadece iki girdinin kullanıldığı ve bu iki girdinin de değişken olduğu durumda, aynı toplam ürün miktarını sağlamaya imkan verecek girdi bileşimlerinin geometrik yerlerini birleştiren eğrilere eş ürün eğrisi denir.

· Fiyatı 750 TL olan bir mal, bir günde 60 birim talep edilirken, fiyatı 650 TL'ye düştüğünde talep edilen miktar 70 birime yükseliyorsa talebin fiyat esnekliği 1,25 tir.
Muhasebe Uygulamaları Genel Notlar-3
· Engel yasasında tüketicilerin geliri arttıkça:Giyim harcamaları gelirle aynı oranda artar. Gıda harcamalarının toplam harcama içindeki oranı azalır. Kültürel harcamalar gelir artışından daha hızlı artar. Barınma harcamaları gelirle aynı oranda artar. Sağlık ve likse yönelik harcamalar gelir artışından daha hızlı artar.

· İlgili malın fiyatındaki değişme, arz edilen miktarı kesinlikle etkilemiyorsa, arz esnekliği sıfırdır. e=0

· Belli bir dönemde, bir ülke vatandaşlarının sahip oldukları üretim faktörleri kullanılarak üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin piyasa fiyatları ile hesaplanmış değerine gayri safi milli hasıla denir.

· 1987'nin sabit fiyatlarıyla gayri safi milli hasıla(GSMH) 1997'de 300 trilyon TL, 1998'de 324 trilyon TL ise, 1998 yılı ekonomik büyüme hızı %8 dir. (324-300)/300=8

· Bireylerin tüketim harcamalarını etkileyen faktörler: Reel faiz oranları, Harcanabilir gelir, Hanehalkı yaş ortalaması, Gelecekte beklenen gelir

· Marjinal tüketim eğilimi 0,70 olan bir ekonomide marjinal tasarruf rğilimi 0,30 dur. Marjinal tasarruf eğilimi=1-marjinal tüketim eğilimi

· Otonom tüketim 12 katrilyon TL, otonom yatırım 9 katrilyon TL, marjinal tüketim eğilimi 0,8 ise bu ekonomideki milli gelir denge düzeyi 105 katrilyon TL'dir. Y=(12+0,8.Y)+9

· Dış ticaretin varolduğu bir ekonomide dış ticaret çarpanı 1:(marjinal tasarruf eğilimi+marjinal ithalat eğilimi)

· Mal olarak ele alındığında hemen hemen hiç değeri olmayan , ancak üzerinde yazılı miktar kadar bir değer taşıyan paraya itibari para denir.

· Ani mevduat çıkışlarını karşılamak ve karlı yatırım fırsatlarını değerlendirebilmek amacıyla bir emniyet unsuru olarak bankaların ellerinde tuttukları rezervlere serbest rezervler denir.

· Talep enflasyonuna yol açan nedenler: Kamu harcamalarının artması, Dış ülkelerde reel gelirin artması, Para arzının artması, Dış ülkelerin fiyatlar genel düzeyinin yükselmesi

· Ekonomide fiyat artışları yanında üretimin azalmasına stagflasyon denir.

· Fonksiyonel gelir dağılımına göre, girişimcinin üretim faaliyetleri sonucu elde ettiği gelir kardır.

· Gelecekteki bir tarihte teslim için bugünden satın alınan veya satılan işlem için öngörülen döviz kuru Forward döviz kuru denir.

· Eş anlı konjonktür göstergeleri: Sanayi üretim endeksi, Tarım dışı sektörlerde ödenen ücretler, İmalat ve ticaret sektörlerindeki satış hacmi, Kişisel gelir.

· Keynesyen teoriye göre ekonomik konjonktürün itici gücü gelecekteki satışlara ve kara ilişkin bekleyişlerdir.

· İşgücündeki 15 birimlik artış hasılada 60 birimlik bir artışa yol açıyorsa emeğin marjinal verimi 4 tür. 60/15=4

· Bir ekonomide kısa dönemde geçici olarak meydana gelen şokların uzun dönem dengesini bozması, ancak durum yeniden normale döndüğünde ekonominin eski uzun dönem dengesine dönememesine Hysteresis hipotezi denir.

· İki ayrı üreticinin eşürün eğrilerinin birbirlerine teğet oldukları noktaları birleştiren eğriye etkin üretim eğrisi denir.

· Reel ekonomik dalgalanmalar teorisini savunan iktisatçılara göre, ekonomide yaşanan şokların kaynağı teknolojik değişmelerdir.

· Akım değişkenleri: Tüketim, Yatırım, İhracat, Üretim.Para arzı akım değişkeni değildir.

· 1998 yılında nominal GSMH 16 katrilyon TL, Fiyat endeksi 125 ise 1998 yılı reel GSMH değeri 12,8 katrilyon TL dir. Reel GSMH=Nominal GSMH*100/Fiyat ekdeksi=16*100/125=12,8

· Bir ekonominin belirli bir dönemindeki başarısının ölçülmesinde kullanılan temel kıstaslar: Enflasyon oranı, Büyüme hızı, İşsizlik oranı.

· Otonom yatırım kararını etkileyen etmenler: Reel faiz oranı, Sermayenin marjinal etkinliği, Alternatif yatırım türlerinin getirileri, Amortisman yatırımlarına duyulan ihtiyaç

· Milli gelir 800 trilyon TL, Otonom ithalat 250 trilyon TL, Marjinal ithalat eğilimi 0,65 ise toplam ithalat 770 trilyon TLdir. M=250+0,65*800=770

· Bir ekonomideki bazı bireylerin planlanan tasarrufları artırma girişimlerinin ve daha fazla tasarruf yapma arzularının milli geliri ve dolayısıyla cari toplam tasarrufları aşağıya çekme olgusuna tasarruf paradoksu denir.

· Toplam arz eğrisini kaydıran fiyat dışı etmenler: verimlilikteki değişmeler, girdi fiyatlarındaki değişmeler, kamu düzenlemeleri, kurumlar vergisi ve sübvansiyonlar

· Paranın, mal ve hizmetlerin satın alınmasında kullanılmak üzere satın alma gücünü elde tutma olanağı sağlaması para fonksiyonlarından değer biriktirme aracı olma'yı ifade eder.

· LM nin keynesyen bölgesinde (yatay) milli geliri arttırabilmek için maliye politikası daha etkin olacaktır.

· Vergilerin dahil edilmediği bir ekonomiye ait IS-LM modelinde, devletin kamu harcamalarını menkul kıymet piyasasında tahvil satarak karşılaması durumunda , artan tahvil arzı sonucu tahvil fiyatlarının düşmesi ve faiz oranlarının yükselmesi dolayısıyla yatırımların bir miktar azalmasına dışlama etkisi denir.

· Maliyet enflasyonuna yol açan faktörler: parasal ücretlerdeki artış, hammadde fiyatlarındaki artış.

· Hedeflenen reel ücret 500bin TL/saat, beklenen fiyat düzeyi %60 ve gerçekleşen fiyat düzeyi %80 iken reel ücret düzeyi 375000 TL/saattir. Nominal ücret=hedeflenen reel ücret*beklenen fiyat düzeyiReel ücret=hedeflenen reel ücret*beklenen fiyat düzeyi/gerçekleşen fiyat düzeyi=500000*60/80=375000

· Eşdeğer üretim faktörlerine, üretime aynı katkıyı yapmalarına karşın farklı ödeme yapılmasına ekonomik ayırım denir.

· Cari hesap açığı+net sermaye girişi=0 eşitliği bir ülkenin ödemeler bilançosunun her durumda dengede olduğunu gösterir.

· Monetarist konjonktür teorisine göre, ekonomik dalgalanmalara neden olan temel faktör para arzındaki dalgalanmalardır.

· Solow büyüme modeline göre, durağan durumda işçi başına sermayedeki ve hasıladaki değişme oranı sıfıra eşittir.

· Ekonomik büyüme kaynakları: İşgücündeki artış, sermaye birikimindeki artış, teknolojik gelişmeler ekonomik büyümenin kaynakları arasında yer alır.

· Tam istihdamda talep edilen mal ve hizmet miktarının ekonominin tam istihdam kapasitesini aşmasına enflasyonist açık denir.

BEYANNAMELER
1- MUHTASAR BEYANNAME : Muhtasar Beyanname Gelir Vergisi kanunun 94. Maddesi gereğince yapılan vergi tevkifatlarının iligili vergi dairelerine Her ayın 20. Günü mesai saati sonuna kadar verilen Beyannameye Muhtasar Beyanname denir.
2- KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ : Bu Beyanname Mal ve hizmet ifası hallerinde yurt içerindeki teslim ve teslim sayılan hallerde faaliyet gösteren mükelleflerin her ayın 25. Günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine tahakkuk ettirilen beyannamedir. (Kamu Menfaatine faydalı vakıf ve dernekler hariç.)
3- GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ :Ticari kazanç sahipleri(Basit Usulde vergilendirilenler hariç) ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir vergisine mahsup edilmek üzere, bu kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine ilişkin hükümlerine göre bilerlenen ilgili hesap döneminin Üç aylık kazançlarının bildirildiği beyannamedir. 1. Dönem 15 Mayıs, 2. Dönem 15 Ağustos, 3. Dönem 15 Kasım, 4. Dönem 15 Şubat’ta vermekle yükümlüdürler.
4- GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ : Bir Gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği, tasarruf veya harcamasına kaynak teşkil eden her türlü kazanç ve iratların safi tutarının vergilendirildiği beyannamedir. Her yılın Mart ayının sonuna kadar ilgili vergi dairesine verilir. Üç eşit taksitte (Mart,Haziran,Eylül) aylarında ödenir.
5- KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ: Kurumlar Vergisi Sermaye şirketleri, Kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, iş ortaklıklarından elde edilen kazançların ilgili vergi dairesine verilip tahakkuk ettirilen beyannamedir. Her yılın Nisan ayına kadar bağlı bulunulduğu vergi dairesine verilir(Özel hesap dönemi alanlar Hariç). Üç eşit taksitte ödenir. (Nisan,Temmuz,Ekim).
HESAPLAR
100-KASA
Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL karşılığının izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi:
Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları alacak kaydedilir. Hesap daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur. Hiçbir şekilde alacak bakiyesi vermez.
500- SERMAYE
İşletmeye tahsis edilen veya işletmenin ana sözleşmelerinde yer alan ve Ticaret Siciline tescil edilmiş bulunan sermaye tutarı bu hesapta yer alır. Kayıtlı sermaye sistemlerine alınan ortaklıklarda çıkarılmış sermaye gösterilir. Kayıtlı sermaye tavanı ayrıca dipnotlarda belirtilir.
İşleyişi:
Taahhüt edilen sermaye tutarı bu hesaba alacak, ödenmemiş sermaye hesabına borç kaydedilir.
102- BANKALAR
Bu hesap, işletmece yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlenmesini kapsar.
İşleyişi:
Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.
120- ALICILAR
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi:
Senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç tahsil edilmesi halinde (ödemeler, aktarmalar ve hesaben mahsuplar dahil) alacak kaydedilir.
320 – SATICILAR
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
İşleyişi:
Senetsiz borcun doğması ile bu hesapa alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
TİCARİ MALLARLA İLGİLİ HESAPLAR
153- TİCARİ MALLAR
Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile işletmeye alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alır.
İşleyişi:
Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.
600- YURTİÇİ SATIŞLAR
Yurtiçindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır. İhtiyaca göre bölümlere ayrılabilir.
İşleyişi:
Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.
601- YURTDIŞI SATIŞLAR
Yurtdışında satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da alınacak olan toplam değerlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yurtiçi satışlarda olduğu gibidir.
602- DİĞER GELİRLER
İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikalarına uymak zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerinden istisna etmesi yoluyla yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Dönem içindeki faaliyetlerden doğan sübvansiyon, vergi iadesi, vade farkları (vb.) tutarları saptanarak ilgili hesaba borç, bu hesaba ise alacak kaydedilir.
610- SATIŞTAN İADELER (-)
Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarlarını kapsar.
İşleyişi:
Daha önce yapılan satışlar ile ilgili olarak ilgili hesaplara borç, brüt satışlardan ilgili hesaplara alacak kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı, malın kısmen ya da tamamen iade edilmesi durumuna göre, “610-Satıştan İadeler Hesabı”nın borcuna, buna karşılık ilgili hesaba alacak kaydedilir.
611- SATIŞ İSKONTOLARI (-)
Satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve miktar iskontoları bu hesapta yer alır.
Kasa iskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim yapılmasıdır.
Miktar iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da tutarlarda yapılan indirimdir.
İşleyişi:
Uygulanan iskonto ilgili “Alacaklar” hesabına alacak kaydedilirken, “611- Satış İskontoları Hesabı”na borç kaydedilir.
612- DİĞER İNDİRİMLER (-)
Satıcı tarafından, alıcı, hesabına, malın sevki sırasında ödenen giderler ifade eden ve satılan mallara ait olan sevk giderleri, satılan malların hatalı ve noksan olması ya da taşıma sırasında hasara uğramış olması nedeniyle, yapılması zorunlu indirimler ile satış vergileri, fonlar (KDV hariç) ve benzerleri bu kalemde gösterilir.
Bu hesap ihtiyaca göre bölümlere ayrılabilir.
İşleyişi:
Satılan mal ya da hizmet bedelinden yapılan indirim, hasılatla ilişkilendirilmeden “612- Diğer İndirimler Hesabı”na borç, ilgili hesaplara ise alacak kaydedilir.
621- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)
Herhangi bir değişikliğe tabi olmadan satılmak amacıyla alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemlerin maliyetini kapsar.

HESAPLARIN İNCELENMESİ
101- ALINAN ÇEKLER
Bu hesap, gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.
İşleyişi:
Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde alacak kaydedilir.
103- VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)
İşletmenin 3. kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar hesabına alacak kaydedilir.
121- ALACAK SENETLERİ
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacaklarını kapsar.
İşleyişi:
Alınan senet tutarı bu hesaba borç, tahsilinde ise alacak kaydedilir.
321- BORÇ SENETLERİ
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senede bağlanmış ticari borçlarının izlendiği hesaptır. Ortaklar ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetli ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
İşleyişi:
Borç senetleri tutarlı bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
MADDİ DURAN VARLIKLAR
250- ARAZİ VE ARSALAR
İşletmeye ait her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.
252- BİNALAR
Bu hesap işletmenin her türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır.
253- TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyör, Forklift vb.) izlendiği hesaptır. Bu hesap kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.
254- TAŞITLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir. Ancak, ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço dipnotlarında gösterilir.
255- DEMİRBAŞLAR
İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi varlıkların izlendiği hesaptır.
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260- HAKLAR
261- ŞEREFİYE
262- KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
İşletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmesi durumunda izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yok edilmeleri amortisman yolu ile olur. Genelde beş yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.
263- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
264- ÖZEL MALİYETLER
Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak arttırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkülün kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan, varlıkların bedellerini kapsar

İŞÇİ ÜCRET BORDROSU (VUK Md.238)
İşverenler her ödedikleri ücretler için (ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar. Ücret bordrosunda bulunması gereken bilgiler şunlardır.
a. Hizmet erbabının adı soyadı, ücretin alındığına dair imzası veya mührü,
b. Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası,
c. Birim ücreti (Aylık, haftalık gibi)
d. Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre,
e. Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.
Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafında gösterilir. İşverenler ücret bordrolarını yukarıdaki esaslara uymak şartıyla diledikleri şekilde tanzim edebilirler.
Genel Bilgiler
Asgari ücret : 139.950.000 (İşçi prim hesabında kullanılır)
SSK primine esas taban ücret : 150.000.000 (İşveren prim hasabında kullanılır)
SSK işçi primi oranı : % 14
SSK İşveren prim oranı : % 19,5
(taban ücretten asgari ücreti çıkararak, kalan ücreti % 14 ile çarpılarak, işveren primine eklenecektir.)
Gelir vergisi oranı : % 15
İşçi İşsizlik Sigortası : % 2
İşveren İşsizlik Sigortası : % 3
(taban ücretten asgari ücreti çıkararak, kalan ücreti % 2 ile çarpılarak, işveren primine eklenecektir.)
Gelir Vergisi Matrahı : Brüt Ücret – (SSK işçi primi+Özel ind.+İşçi işsiz.Sig.)
Gelir Vergisi : Gelir Vergisi Matrahı x % 15
Damga vergisi oranı : % 0,6
Özel indirim Aylık : 21.900.000
Özel indirim Günlük : 730.000
Net Ücret : Brüt Ücret – (SSK İşçi Primi+Gelir Vergisi+Damga Vergisi+İşçi İşsiz. Sig.
SSK işçi primi (19.593.000)
SSK işveren primi (30.657.000)
İşçi işsizlik sigortası (2.799.000)
İşveren işsizlik sigortası (4.701.000)
Gelir Vergisi Matrahı (95.658.000)
Gelir Vergisi (14.348.700)
MUHTASAR BEYANNAME
Muhtasar (kısa) beyanname, iş verenler veya vergi tevkifatı (stopaj) yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur.
Vergi Tevkifatı (Kesintisi) Yapacak Olanlar
Vergi tevkifatı yapacak gerçek ve tüzel kişiler aşağıdadır. (VUK Md. 94)
1. 1. Kamu idare ve müesseseleri
2. 2. İktisadi kamu müesseseleri
3. 3. Benzeri kurumlar
4. 4. Ticaret şirketleri
5. 5. Dernekler, vakıflar, kooperatifler
Vergi Tevkifatı (Kesintisi) Yapacak Gerçek Kişiler
1. 1. Gerçek gelirini beyan etmek zorunda olan ticaret erbabı,
2. 2. Gerçek gelirini beyan etmek zorunda olan serbest meslek erbabı,
3. 3. Zirai kazançların, bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler.
Verilme Zamanı
Vergi kesintisi yapmaya mecbur olanlar, bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ile bunlardan kesilen vergiler ertesi ayın 20nci günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
Çalıştırdıkları işçi sayısı 10’a kadar olan işletmeler beyannamelerini bağlı oldukları vergi dairesine bildirmek şartıyla her ay yerine üç ayda bir verebilirler.
Hiç işçi çalıştırmamaları halinde de üç ayda bir muhtasar beyanname vermeleri mümkündür. Bu aylar Şubat, Mayıs, Ağustos ve Kasım’dır.
Bazı tevkifat (kesinti) oranları aşağıda belirtilmiştir.
Ücret ödemeleri 2.000.000.000 TL’ye kadar % 15 Gelir Vergisi
Serbest meslek ödemeleri (GVK. Md. 94/2a) % 20 Gelir Vergisi % 10 Fon
Kira ödemeleri % 20 Gelir Vergisi, % 10 Fon
Zirai mahsuller ödemeleri (GVK. Md.94/11b-i) % 2 Gelir Vergisi % 10 Fon
Zirai mahsuller ödemeleri (GVK. Md.94/11b-1) % 1 Gelir Vergisi % 10 Fon
3 nüsha doldurulur, iki nüshası vergi dairesine verilir, bir nüshası işletmenin dosyasına konulur.
İŞLETME İÇİ İŞLEMLERİ KANITLAYICI BELGELER
İşletmenin Özelliğine göre zorunlu olmayıp isteğe bağlı olarak düzenlenen belgelerdir.
Muhasebe Fişleri :
1- Kasa Tahsil Fişi : Kasaya giren paralar bu fişe kaydedilir. Amaç paranın nereden geldiğini izlemektir.
2- Kasa Tediye (Ödeme) Fişi : Kasadan çıkan paralar bu fişe kaydedilir. Amaç paranın ne amaçla çıktığını izlemektir.
3- Mahsup Fişi : Kasa ile ilgili olmayan işlemler bu fişe kaydedilir. Amaç Kasa ile ilgili olmayan işlemlerin giriş ve çıkışlarını izlemektir.
BİRİNCİ VE İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR 1. BİRİNCİ SINIF TÜCCARLAR : Aşağıdaki tüccarlar birici sınıfa dahildirler. (V.U.K. 177. Md.)
a- Yıllık alımlarının tutarı 22.000.000.000. TL. yi veya satışları tutarı 27.000.000.000 TL yi aşanlar .
b- Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıpta bir yıl içinde elle ettikleri gayrisafi iş hasılatı 11.000.000.000 TL ’yi aşanlar. (Otel, Otobüs işl. Berber vs..)
c- 1 ve 2 numaralı bentlerdeki yazılı işlerin birlikte yazılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 22.000.000.000 TL yi aşanlar.
d- Her türlü Ticaret şirketleri ( Kolletif, Komandit, Limitet, Anonim)
e- Kurumlar Vergisine tabii olan diğer Tüzel Kişiler.(Kooperatifler,)
f- İsteğe Bağlı olarak Bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler.
2. İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR : Aşağıdaki tüccarlar ikinci sınıfa tabilerdir.
a- V.U.K.’nun 177 Maddesinde yazılı olanların dışında kalanlar.
b- Yeniden işe başlayan tüccarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar ikinci sınıf tüccarlar gibi hareket edebilirlir.


MALİYET HESAPLARI
242- İŞTİRAKLER
İşletmenin, doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılmak üzere edinildiği hisse senetleri veya ortaklık paylarının izlendiği hesaptır. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla % 50 oranında olan sermaye payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır.
İştirak edilen ortaklıklarda iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için sermaye payı dikkate alınmaksızın sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkının en az % 10 oranında bulunması gerekir.
İşleyişi:
İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç, elden çıkarılmalarında alacak kaydedilir.
245- BAĞLI ORTAKLIKLAR
İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50 oranından fazla sermaye ya da oy hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunun seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde yukarıdaki kıstaslardan , yönetim çoğunluğunu seçme hakkı, esas alınır.
İşleyişi:
Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde hesaba borç, ortaklık paylarının elden çıkarılmasıyla alacak kaydedilir.
549- ÖZEL FONLAR
İşletmede bırakılması ve tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla ayrılan fonlar bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Kârdan ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubundan borç kaydedilir.
522- M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
İşletmenin aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlemesinden oluşan değer artışlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yeniden değerleme net değer artış ilgili hesaplara karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda buhesaba borç kaydedilir.

760- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
Mamulün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonunda 761 kodlu hesapla karşılaştırılarak kapatılır.
761- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda 760 kodlu hesabın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığı “631-PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ” hesabına devredilir. Dönem sonlarında 760 kodlu hesap ile karşılaştırılarak kapıtılır.
770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi tahsilatını da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, 771 kodlu hesap ile karşılaştırılarak kapatılır.
771- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESAPLARI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden belirlenmiş genel yönetim giderleri. Fiili maliyet döneminin uygulandığı durumlarda 770 kodlu hesaba borç kaydedilen giderleri, hesabın alacağı karşılığı “632- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI” na borç kaydedilir. Bu hesap dönem sonlarında 770 kodlu hesap ile karşılaştırılarak kapatılır.
780- FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI
İşletme faaliyetlerinin aksatmadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderler bu hesaba borç kaydedilir.
781- FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden belirlenmiş finansman giderleri ile fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda 780 kodlu hesabın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığında sonuç, hesaplarındaki “66-FİNANSMAN GİDERLERİ” grubunun ilgili hesabına borç kaydedilir.
791- İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen (esas işçilik, fazla mesai, üretim primleri, ikramiyeler, yıllık izin ücretleri, s.sigortaişveren primi, gece primi, hafta tatili ve genel tatil ücretleri, her türlü sosyal yardımlar ve işçilere ait diğer giderler gibi) her türlü tutarları kapsar.
793- DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim, pazarlama ve diğer hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, su, gaz, bakım ve onarım, haberleşme, nakliye ile diğer fayda hizmetler) için yapılan giderleri kapsar.
794- ÇEŞİTLİ GİDERLER
Yukarıda belirtilen giderler dışında, işletme faaliyetlerini sürdürmek için yapılması gerekli olan giderleri kapsar. Sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava, icra ve noter giderleri, iştirak payı ve aidat giderleri bu grupta yer alır.
795- VERGİ RESİM VE HARÇLAR
Mevzuat gereğince tahakkuk ettirilen gider niteliğindeki vergi, resim ve harçları kapsar.
796- AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI
Maddi ve maddi olmayan varlıklar ile, özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılan amortisman giderleri ile tükenme paylarını kapsar.
797- FİNANSMAN GİDERLERİ
İşletmenin gerek yatırım gerekse işletme sermayesi ihtiyacını karşılamak üzere yaptığı kısa veya uzu vadeli borçlanmaların faiz, komisyon ve kur farklarını

Muhasebe uygulamaları
ÜNİTE 1- ENVANTER İŞLEMLERİENVANTER: Saymak,ölçmek,tartmak,değerlemek suretiyle bilanço gününde tüm mevcutları, alacakları ve borçları kesin bir şekilde tesbit etme işlemine envanter denir.Envanter türleri şunlardır:Kuruluş envanteri :İşletmeler kurulduklarında ilk yapacağı kuruluş envanteridir.Dönemsonu envanteri : 31.12.- itibariyle çıkarılması zorunlu olan envanterdir.Devir envanteri: İşletmeler devredildiklerinde devir envanteri çıkartmak zorundadır.Tasfiye envanteri : İşletmeler tasfiye edildiğinde tasfiye envanteri çıkartacaklardır.Envanter 2’ye ayrılır :1- Muhasebe dışı envanter2- Muhasebe içi envanter Muhasebe dışı envanter : Muhasebe kayıtları dikkate alınmadan çıkarılan envantere muhasebe dışı envanter denir.Envanterin tanımını içerir.T.T.K.’ca düzenlenmiştir.Yılda en az 1 kez yapılmalıdır.Bilanço muhasebe dışı envantere göre düzenlenir.Değerleme : Bir işletmenin varlıklarının ve borçlarının bilanço günündeki gerçek değerlerinin tesbit ve takdiri işlemine değerleme denir.T.T.K.’ya göre değerleme : Maliyet bedelini esas almıştır.V.U.K.’a göre değerleme : 7 gruba ayrılır: Maliyet bedeli : Bir iktisadi varlığın elde edilmesi veya değerinin arttırılması için yapılan giderlerin toplamına maliyet denir.Maliyet bedeli şu varlıklara uygulanır: - Maddi duran varlığa- Maddi olmayan duran varlığa- Ticari mallara- Üretilen mamüllere- Üretilen tarımsal ürünlereBorsa rayici : Borsaya kayıtlı iktisadi varlıkların bilanço günündeki borsa değerini ifade eder. Yabancı paralara uygulanır.Tasarruf değeri ( peşin değer): Bir iktisadi varlığın değerleme gününde sahibi için arzettiği değerdir.Senetli alacaklara ve senetli borçlara uygulanır.Mukayyet değer( kayıtlı değer) : Bir iktisadi varlığın muhasebe kayıtlarında görünen değeridir.Senetsiz alacak ve senetsiz borçlara uygulanır.İtibari değer (nominal-üzerinde yazılı): Her türlü senet hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerdir.Para ve çıkarılmış tahvillere uygulanır.Rayiç bedel : Bir iktisadi varlığın piyasadaki alım-satım değerini ifade eder.Sadece gayrimenkullere uygulanmaz.Emsal bedel: Gerçek bedeli bilinmeyen veya tam tesbit edilemeyen iktisadi varlıkların benzerlerine nazaran sahip olduğu değerdir.Değeri düşen mallara uygulanır.Emsal bedelde şu sıralama izlenir: 1-Ortalama fiyat 2- Maliyet bedeli 3- Takdir esasıMuhasebe ilkelerine göre değerleme: Ya maliyet yada maliyet bedeli ile piyasa fiyatından hangisi düşük ise onunla değerleme yapılır.NOT: Tüm kanun ve ilkeler açısından ortak değerleme yöntemi maliyet bedelidir.Muhasebe içi envanter : Muhasebe dışı envanterin kayıtlara geçmiş halidir.Sırasıyla şu aşamalardan oluşur:-Genel geçici mizan - Envanter ve kayıtları- Kesin mizan- Mali tablolar ( bilanço ve gelir tablosu)- Hesapların kapatılmasıKAR HESAPLAMA YÖNTEMLERİ1)Özsermaye karşılaştırmasıyla karın tesbiti: DSÖS – DBÖS + ÇEKİLEN – İLAVE = KAR/ZARAR( DSV-DSB ) – ( DBV-DBB ) + ÇEKİLEN – İLAVE = KAR/ZARAR2)Hasılat yöntemi ile karın tesbiti : Gelir ve giderler tahakkuk etmiş olsa bile alınmış yada ödenmiş kabul edilir.GELİRLER – GİDERLER = KAR/ZARARGELİRLER > GİDERLER = KARGİDERLER > GELİRLER = ZARARNOT: Envanter işlemleri esnasında en önemli kalem Ticari Mal ‘dır.TTK’ ya göre bulunan kar Ticari karVUK’ a göre bulunan kar Mali kar/ Vergi kar’ıdır.ÜNİTE 2 – HAZIR DEĞERLER VE MENKUL KIYMETLERKASA HSB: Aktif karakterli bir bilanço hesabıdır.Kasaya giriş oldığunda kasa hesabının borcuna, kasadan çıkış olduğunda hesabın alacağına kayıt yapılır.KASA HSBGİRİŞ ÇIKIŞ Kasa hesabıyla ilgili dönem sonunda 3 işlem ile karşılaşılabilir:1-) Kasa denkliği : Hesabın borç kalanı ile gerçekte kasanın mevcutu birbirinin aynıysa kasa denk demektir.Bu durumda bir düzeltme kaydı yapılmaz.Örnek : Kasanın denk olması için sayım sonucu mevcut kaç olmalıdır? B KASA HSB A 3.500.000 2.000.0002-) Kasa noksanı : Kasa mevcutu Kasa hesabının borç kalanından eksik ise kasa noksandır.Sebeb ;- fazla bir ödeme yapılmış olabilir- eksik tahsilat yapılmıştır- bir ödemenin kaydı unutulmuştur- kişi zimmetine para geçirmiş olabilir.Eksikliğin nedeni hiçbir şekilde bulunamıyorsa eksiklik Olağandışı gider ve zarar hsb.’nın borcuna devredilir.Örnek : Sayım sonucu 1.100.000.TL.’dır, noksanlığın sebebinin bankadan yapılan eksik tahsilat olduğu anlaşılmıştır.Düzeltme kaydını yapınız.B KASA HSB A ------------------------------------------------2.000.000. 800.000. Sayım ve Tesellüm Nok Hsb. 100.000Kasa Hsb. 100.000 ------------------------------------------------- Bankalar Hsb. 100.000 Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 100.000--------------------------------------------------Örnek : Sayım sonucu 1.500.000.TL.fakat noksanlığın sebebi bulunamamıştır.Düzeltme kaydını yapınız. B KASA HSB A ------------------------------------------------5.000.000 3.000.000 Sayım ve Tesellüm Nok Hsb. 500.000Kasa Hsb. 500.000 ------------------------------------------------- Olağandışı Gid.ve Zarar Hsb. 500.000 Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 500.000------------------------------------------------3-) Kasa fazlası : Kasa mevcutu kasa hesabının borç kalanından fazla ise kasa fazladır.Şu sebeblerden fazla çıkabilir:- Bir tahsilat kaydı yapılmamıştır yada eksik tahsilat kaydı yapılmıştır.- Eksik bir ödeme yapılmış olabilir.- Fazla bir tahsilat yapılmış olabilir.- Bir ödeme fazla kaydedilmiş olabilir.Fazlalık nedeni bulunamıyorsa Olağandışı Gelir ve karlar hsb.na alacak kaydı yapılır.Örnek : Sayım sonucu mevcut 2.500.000.TL. dir.Fazlalığın nedeni müşteriye yapılan eksik ödemedir.Düzeltme kaydını yapınız.B KASA HSB A ------------------------------------------------5.000.000. 3.000.000. Kasa Hsb. 500.000Sayım ve Tesellüm Faz.Hsb. 500.000------------------------------------------------- Sayım ve Tesellüm Nok.Hsb. 500.000Alıcılar 500.000------------------------------------------------Örnek : Sayım sonucu mevcut 4.000.000.TL. dir.Fazlalığın nedeni ise bulunamamış.Düzeltme kaydını yapınız.B KASA HSB A -------------------------------------------------- 7.000.000. 4.000.000. Kasa Hsb. 1.000.000Sayım ve Tesellüm Faz.Hsb. 1.000.000------------------------------------------------- Sayım ve Tesellüm Faz..Hsb. 1.000.000Diğer Ol.dş.Gel.Kar.Hsb. 1.000.000--------------------------------------------------YABANCI PARALAR : Yabancı paralar kasa hsb.nın altında izlenir.Tek düzende yabancı paralar için bir hesab yoktur.Yabancı paralar dönem sonunda Maliye Bkl.ğının açıkladığı kur üzerinden değerlendirilir.Değerlemede kasa hesabında işlem yapılır.Örnek : İşletme yaptığı bir satış karşılığında müşteriden 2000 $ almıştır.O tarihte 1 $ = 100.000.TL. YKY.-----------------------------------------------KASA 200.000.000Y.İÇİ SATIŞLAR 200.000.000------------------------------------------------ 2000$ * 100.000 TL. = 200.000.000.TL.Örnek : İşletme 1000 $ ‘ı 1$ = 200.000.TL.den bozmuştur.------------------------------------------------KASA 200.000.000KASA 100.000.000KAMBİYO KARI 100.000.000------------------------------------------------ Örnek : İşletme kasasında 1000 $ vardır.Kasa hsb.borç kalanı 100.000.000.TL.dir.Dönem sonunda Maliye Bakanlığı kuru 1 $ = 150.000.TL.açıklamıştır.YKY.------------------------------------------------KASA 50.000.000KAMBİYO KARI 50.000.000------------------------------------------------ Örnek :Yıl sonu işletme kasasında 3.000.$ vardır.Mal.Bkl.kuru ise 1 $ = 60.000.TLAynı tarihte kasanın ve dövizin durumu nedir? KASA HSB A ------------------------------------------------15.000.000 KASA HSB 3.000.0003.000.000 KAMBİYO KARI 3.000.000 18.000.000 -------------------------------------------------- 3.000 $ * 60.000 = 18.000.000 3.000.000 artış varÖrnek :Yıl sonu işletme kasasında 2.000.$ vardır.Mal.Bkl.kur ise 1$ = 100.000.TLAynı tarihte kasanın ve dövizin durumu nedir?KASA HSB A ------------------------------------------------400.000.000 200.000.000 KAMBİYO ZARARI 200.000.000KASA 200.000.000 200.000.000 -------------------------------------------------- 2000 $* 100.000 TL. = 200.000.000 BANKALAR HSB : Dönem sonunda bankaların ana hesapları ile yardımcı hesapları karşılaştırılır.Gerekli düzeltme kayıtları yapılır.Tahakkuk eden faizler kayda alınır.Bankalar hesabına AC/HSB da denir.Alacaklı c/hsb’ a tahakkuk eden brüt faizden %10 Gelir Vergisi bundanda %10 fon payı kesilir.Kalan kısım net faizdir. BANKALARBANKALAR BANKA KRD.ACH BCH(Faiz geliri) (Finansman gideri)Örnek : Bankadaki paraya 90.000.000 faiz geliri tahakkuk ettirilmiştir.Net faizi bulunuz.YKY.90.000.000*%10 = 9.000.000. GV 9.000.000.GV * %10 = 900.000.FON PAYI9.000.000.+ 900.000. = 9.900.000 Toplam kesinti90.000.000. – 9.900.000 = 80.100.000-----------------------------------------------PEŞ.ÖD.VER.VE FON. 9.900.000BANKALAR 80.100.000FAİZ GELİRİ 90.000.000------------------------------------------------ Örnek : Yıl içinde Akbank ach’na yatırılan 50.000.000.TL yanlışlıkla garanti ach’na Yatırılmış gibi kaydedilmiştir.Düzeltme kaydını yapınız.--------------------------------------- ------------------------------------------BANKALAR (garanti) 50.000. BANKALAR(Akbank) 50.000.KASA 50.000 BANKALAR(garanti) 50.000----------------------------------------- ------------------------------------------Hatalı kayıt Düzeltme kaydıÖrnek:Yıl içinde iş bankası ach’dan çekilen 10.000.000.TL yanlışlıkla ziraat bankasından çekilmiş gibi kaydedilmiştir.Düzeltme kaydını yapınız.------------------------------------------- -------------------------------------------- KASA 10.000.000 BANKALAR(ziraat) 10.000.000BANKALAR (ziraat) 10.000.000 BANKALAR(işbankası) 10.000.000-------------------------------------------- ---------------------------------------------Hatalı kayıt Düzeltme kaydıÖrnek : Yıl içinde müşteri B’nin Akbanka yatırdığı 40.000.000.TL ‘nin kayıtlara Geçmediği anlaşılmıştır.Düzeltme kaydını yapınız.-----------------------------------------------BANKALAR(Akbank) 40.000.000ALICILAR(b) 40.000.000-----------------------------------------------Örnek : Yıl içinde A bankasından satıcı Mehmet beye yapılan 20.000.000.TL Ödeme kayıtlara geçmemiştir.Düzeltme kaydını yapınız.----------------------------------------------SATICILAR(Mehmet bey) 20.000.000BANKALAR(Abankası) 20.000.000 ------------------------------------------------MENKUL KIYMETLERİşletmenin kar elde etmek amaçlı geçici bir süre elde tutmak için satın aldığı hisse senedi Tahvil yatırım fonu gibi varlıklara menkul kıymet denir.Hisse senedi : AŞ.’lerin hisseli komandit şirketlerin ve kooperatiflerin kanuni hükümlere Uygun olarak çıkarttıkları sermayeye katılma belgelerine hisse senedi denir.Nama yada Hamiline yazılı olabilir, devredilebilir.Hisse senedi sahipleri karpayı-temettü alır.Tahvil : İktisadi devlet teşekküllerinin kamu kuruluşlarının ve AŞ.’lerin borç para sağlamak Amacıyla çıkarttığı borç senetlerine tahvil denir.Nama yada hamiline yazılı olabilir, devredilir.Menkul kıymetler şu amaçlı satın alınırlar :- Kısa zamanda alıp satmak- Diğer şirket yönetimine katılmak- Riski dağıtarak devamlı gelir sağlamak- İş ilişkileri kurmak- Özel fonlar tahsis etmek*Menkul kıymetler alış bedelleri üzerinden kayıt edilir.Alındığında ilgili hesaba borç, satıldığında ilgili hesaba alacak kaydı yapılır.Alım-satım esnasında oluşan karlar Menkul Kıymet Satış Karları Hsb.na alacak, zararlar ise Menkul Kıymet Satış Zararları Hsb.na borç kaydedilir. * Dönemsonunda hisse senetlerinde oluşan değer düşmeleri için karşılık ayırma zorunluluğu vardır.Ayırırken değer düşüklükleri dikkate alınır, artışlar dikkate alınmaz.Örnek: İşletme peşin olarak 100.000.000.TL.tutarında hisse senedi satın almıştır.YKY.-------------------------------------HİSSE SENEDİ 100.000.000KASA 100.000.000--------------------------------------Örnek: İşletme 100.000.000.TL.ye satın aldığı hisse senetlerini peşin 150.000.000.TL.yeSatmıştır.YKY.-----------------------------------------------------KASA 150.000.000HİSSE SENETLERİ 100.000.000MENKUL KIY.SAT.KARI 50.000.000------------------------------------------------------- Örnek: İşletme daha önce 300.000.000.TL.ye satın aldığı hisse senetlerini 250.000.000.TL.yeSatmıştır.YKY.---------------------------------------------------------KASA 250.000.000 MENKUL KIY.SAT.ZARARI 50.000.000HİSSE SENETLERİ 300.000.000-----------------------------------------------------------Örnek: İşletmenin dönem içinde 100.000.000.TL.ye aldığı hisse senetlerinin dönemsonu borsa değeri 50.000.000.TL.dir.YKY.----------------------------------------------KARŞILIK GİDERLERİ 50.000.000MEN.K.DEĞ.DÜŞ.KAR. 50.000.000----------------------------------------------- BORÇLU NAZIM HSB 50.000.000ALACAKLI NAZIM HSB 50.000.000------------------------------------------------100.000.000.- 50.000.000 = 50.000.000Örnek : X= 100.000 Y= 80.000 değerli hisse senetlerinin dönemsonu borsa değerleri ise şunlardır: X= 70.000 Y= 100.000 ise YKY.(Değer artışı dikkate alınmaz.)----------------------------------------------KARŞILIK GİDERLERİ 30.000.000MEN.K.DEĞ.DÜŞ.KAR. 30.000.000----------------------------------------------- BORÇLU NAZIM HSB 30.000.000ALACAKLI NAZIM HSB 30.000.000------------------------------------------------100.000.000.- 70.000.000 = 30.000.000Örnek: İşletmenin Arı AŞ.ye ait 50.000.nominal değerli 1.000 adet hisse senedi vardır.Arı AŞ.hissedarlarına %50 kar payı dağıtacağını açıklamıştır.-------------------------------------------------------DİĞER HAZIR DEĞERLER 25.000.000 Temettü-Kar payının tahakkuk kaydıİŞT.TEMETTÜ GEL. 25.000.000-------------------------------------------------------- 50.000.* 1.000=50.000.000*%50=25.000.000Örnek: Hisse senedi kuponları Arı Aş.ye verilerek 25.000.000.TL.temettü geliri tahsil edilmiştir.-------------------------------------------------------KASA 25.000.000 Temettünün tahsil edilmesiDİĞER HAZIR DEĞERLER 25.000.000-------------------------------------------------------- Örnek : İşletmenin elinde Arı AŞ.nin çıkardığı tahvillerden 80.000.000.TL nominal değerli %60 faizli 30.09.1999 faiz tarihli tahvil vardır.Arı AŞ.tahvil faizlerinden %10 gelir vergisi ve ondanda %10 fon payı ayırmış net tutarı 01.10.1999 da işletmeye ödemiştir.80.000.000* %60 = 48.000.000 tahvil faizi48.000.000* %10 = 4.800.000 gelir v.stopajı4.800.000* %10 = 480.000 fon payı------------------------------------------------------- 42.720.000 net faiz geliri-----------------------------------------------------DİĞER HAZIR DEĞERLER 48.000.000 tahvil faizi tahakkukuFAİZ GELİRLERİ 48.000.000------------------------------------------------------------------------------------------------------------KASA 42.720.000 tahvil faizi tahsil edilmesi PEŞ.ÖD.VER.VE FON. 5.280.000DİĞ.HAZIR DEĞERLER 48.000.000--------------------------------------------------------- Örnek: Dönemsonu işletme elinde fazi başlangıcı 1 aralık faizi %80 olan 3 aylık 100.000.000.TL.değerinde hazine bonosu vardır.31 aralık itibariyle faiz ne kadardır.YKY.100.000.000*80*31------------------------ = 6.794.520.365-------------------------------------------------GELİR TAHAKKUKLARI 6.794.520. Bir sonraki yılın gelirin cari yıl tahakkuk kaydıFAİZ GELİRLERİ 6.794.520---------------------------------------------------BORÇLU NAZIM HSB 6.794.520 ALACAKLI NAZIM HSB 6.794.520-----------------------------------------------------Bu işlem dönemsonu ile ilgilidir.İlgili Hesabı kapatmak için yapılmıştır.ÜNİTE- 3 ALACAKLAR1- TİCARİ ALACAKLAR- ALICILAR- ALACAK SENETLERİ- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR2- DİĞER TİCARİ ALACAKLAR1- TİCARİ ALACAKLARa)ALICILAR : Müşterilerin işletmeye olan senetsiz borçların izlendiği hesaptır.Aktif bir hesaptır.Müşteri işletmeye borçlandığında hesap borçlu, borcunu ödediğinde hesap alacaklı çalışır.Değerleme : Alıcılar hesabı için vuk. Değerleme ölçüsü olarak mukayyet değer esasını uygular.Dönem sonu alıcılar hesabı yardımcı hesap toplamları ile karşılaştrılarak hesap toplamlarının sağlaması yapılır.Örnek: İşletme tamamı kredili 5.000.000.tl. tutarlı mal satmıştır.------------------------------------alıcılar 5.000.000y.içi.satışlar 5.000.000------------------------------------Örnek: İşletme yarısı peşin yarısı kredili olarak 10.000.000 tl tutarlı mal satmıştır.-----------------------------------alıcılar 5.000.000kasa 5.000.000y.içi satışlar 10.000.000----------------------------------------Örnek: İşletme müşterisine 1.000.000 tl satış iskontosu uygulamıştır.-------------------------------------satış iskontoları 1.000.000 alıcılar 1.000.000--------------------------------------Örnek : Müşteri işletmeye olan senetsiz borcunun 3.000.000.tl.sini ödemiştir.-----------------------------------kasa 3.000.000alıcılar 3.000.000-----------------------------------Örnek: Yıl içinde 10.000.000 tl tutarlı bir kredili satış kayıtlara yanlışlıkla 8.000.000 tl olarak geçmiştir,düzeltme kaydını yapınız.---------------------------------------- -------------------------------------alıcılar 8.000.000 alıcılar 2.000.000y.içi satışlar 8.000.000 y.içi satışlar 2.000.000 ---------------------------------------- ----------------------------------------HATALI KAYIT DÜZELTME KAYDIb) ALACAK SENETLERİ :Müşterilerin işletmeye olan senetli borçlarını gösteren aktif bir hesaptır.Müşteriden bir senet alındığında hesabın borcuna ,bu senetleri ciro edip başkasına devrederken yada senedin vadesi gelip müşteri senedini ödediğinde hesabın alacağın akayıt yapılır.Bu senetler 4 türdür:Cüzdandaki senetler Tahsildeki senetler:İskontodaki senetlerTeminattaki senetlerTahsil edilebilme durumuna göre 3 türdür:Normal-tahsil edilebilir Şüpheli alacaklarDeğersiz alacaklarDeğerleme: Değerleme ölçüsü olarak tasarruf değeri esas alınır.Şüpheli duruma düşen alacak senetleri için itibari değer esas alınır ve bunlar için yılsonu karşılık ayrılır.Eğer alacak senetleri için mukayyet değer esas alınırsa bir envanter düzeltme kaydı yapılmaz.Reoskont : Tasarruf değerinin alacak sentelrine uygulanması işlemine reoskont denir.Bu işlem ALACAK SENETLERİ REOSKONTU HSB.nda izlenir.Aktifi düzenleyici olup esasen pasif karakterli bir hesaptır.Formül : A.N.T.36500+(N*T)A: senedin değeri N: vade tarihi ile değerleme günü arasındaki gün sayısı T: reoskont oranıÖrnek: 20.01.1996 vadeli 80.000.000.tl.lik bir müşteri senedi yıl sonu reoskont uygulamasına tabi tutulmuştur.Uygulanan reoskont oranı %50 dir.Hesaplayınız.80.000.000*%50 *20/36500+(20*50)= 800.000.000/365=2.191.780 80.000.000-2.191.780=77.808.220-----------------------------reoskont faiz giderleri 2.191.780alacak.sen.reoskont. 2.191.780-------------------------------Bu işlem bir gider olduğu için dönem kar/zararına devredilerek kapatılır.c) ŞÜPHELİ ALACAKLAR: Dava ve icra safhasında,yada protesto edilerek birden fazla istenmesine rağmen ödenmemiş alacaklar şüpheli sayılır.Bu alacaklar için karşılık ayrılması gerekir.Karşılık şüpheli duruma düşülen dönemde ayrılır.Oluşan gider dönem kar/zararına devredilir.Ticari amaç olmayan alacaklar ve teminata bağlanmış alacaklar şüpheli duruma düşsede karşılık ayrılmaz.Örnek: İşletme müşterisine ait 10.000.000 senedi vadesinde tahsil edememiş protesto ettirerek icraya vermiştir.-----------------------------------------alacak senetleri( protestoda)10.000.000alacak senetleri( cüzdanda)10.000.000-----------------------------------------Örnek: Bu alacak senedi şüpheli duruma düşmüştür.------------------------------------------şüpheli tic.alacaklar 10.000.000alacak senedi(protestoda) 10.000.000------------------------------------------karşılık giderleri 10.000.000şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000------------------------------------------Örnek: Müşteri 10.000.000 senedini sonradan işletmeye ödemiştir.------------------------------------kasa 10.000.000şüp.tic.alacak. 10.000.000-------------------------------------şüp.tic.alacak.karşılığı 10.000.000konusu kalmayan karş. 10.000.000---------------------------------------DEĞERSİZ ALACAK: Tahsil olanağı mahkeme kararı ile imkansız hale gelen ve alınmasından vazgeçilen alacaktır.Bunun için yeniden karşılık ayrılmaz.Örnek: Müşteriden olan 10.000.000 tl senetli alacaktan vazgeçilmiştir.---------------------------------------şüpheli tic.alacak.karşılığı 10.000.000şüpheli tic.alacaklar 10.000.000-------------------------------------------2-DİĞER ALACAKLAR : İşletmenin ticari nedenli olmayan alacaklarını ifade eder. Bunlar :· ortaklardan alacaklar· iştiraklerden alacaklar· bağlı ortaklıklardan alacaklar· personelden alacaklar· diğ.çeş.alacaklarÜNİTE 4- STOKLARStok: Üretim veya ticaret işletmelerinde satmak amacıyla elde edinilen ticari mal,ilk madde malzeme,mamül,yarımamül vb.stoklar dahilinde yeralır.Stok hareketlerini takip etme yöntemleri:Aralıklı envanter yöntemi: Alışlar ve alıştan iade ile alıştan iskontolar 153 TİCARİ MAL hsb.borcunda,satışlar 600 Y.İÇİ veya 601 Y.DIŞI SATIŞLAR Hsb.alacağında izlenir.Ticari mal.hsb.borç kalanı gerçek durumu gösteremeyeceği için 621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.borcuna .153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yaparak stokta kalan mal mevcudunun değeri belirlenir.600 SATIŞLAR brüt satışları 621 SATILAN MALIN MALİYETİ ise satışların maliyetini gösterir.Aradaki fark ise kar veya zarardır.Bu hesaplar 690 DÖNEM KAR/ZARARINA devredilerek kapatılır.Devamlı envanter yöntemi: Satılan her malın satış anı maliyeti belirlenebilir.TİCARİ MAL.hsb.borcuna maliyet fiyatıyla alışlar,alacağına maliyet fiyatıyla çıkışlar ve alıştan iade ile iskontolar kaydedilir.Hesabın borç kalanı mevcut malın maliyetini verir.621 SATILAN MALIN MALİYETİ hsb.her satışta kullanılarak hesabın borcuna 153 TİCARİ MAL.hsb.alacağına kayıt yapılır600 SATIŞLAR hsb.na satışlar satış fiyatından hasılat kaydedilir.600 ve 621 karşılaştırılarak kar/zarar tesbit edilir.DEĞERLEME: 1-TTK VE MUHASEBE İLKELERİNE GÖRE :TTK.ya göre maliyet değeri ile piyasa değerinden hangisi düşükse o değer esas alınır.Muhasebe ilkelerine göre ihtiyatlılık ilkesi gereği maliyet değeri esas alınır ve stokların değerinin düşme ihtimali düşünülerek stok değer düşüklüğü için karşlık ayrılır.2-VUK.A GÖRE :Satın alınan malın değerlemesi : maliyet bedeli esas alınır.Malın maliyetine mal alış giderleri olan her türlü taşıma ve nakliye gideri,gümrük vergisi ve sigorta bedeli dahil edilir.Maliyet hesabında ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi kullanılır.5 yıl yöntem değiştirilemez.İmal edilen malın değerlemesi: maliyet bedeli esas alınarak dilenen yöntemle hesaplanılır.Yani ilk giren ilk çıkar veya son giren ilk çıkar yöntemi.Değeri düşen malın değerlemesi: Doğal afet sonucu yada malların bozulması sonucu oluşan önemli miktardaki değer düşmesi durumunda emsal bedeli esas alınır.Buda ortalama satış fiyatı veya takdir esasına göre belirlenir.STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ:Aralıklı envanter yönteminde :gerçek maliyet yöntemi: Değeri yüksek olan stoklara uygulanır.Gerçek bedelleri üzerinden stoklar değerleme yapılır.İlk giren ilk çıkar yöntemi: Değeri düşük çok çeşitli olan stoklara uygulanır.Satışlar ilk alınan depodaki mallardan yapılır.Dönemsonu son alınan maldan maliyet hesaplanır.ÖRNEK: İşletmenin bilanço günü 200 adet malı vardır.İşletme ilk giren ilk çıkar yönetmini uygulayacaktır. Adet birim fiyat toplamAlımları şöyledir: Dönembaşı mal 100 40.000 4.000.0009 mayıs 300 50.000 15.000.000 8 haziran 400 55.000 22.000.000 8 ağustos 200 52.000 10.400.000 4 aralık 150 60.000 9.000.000 1.150 60.400.000 satılan malın maliyeti: kalan 200 ise 150*60.000=9.000.00050*52.000=2.600.000200 11.600.00060.400.00011.600.00048.800.000 satılan malın maliyeti3- Son giren ilk çıkar yöntemi : Değeri düşük çok çeşitli stoklara uygunır.Satılan mallar en son alınan mallardır.Dönemsonu ilk alınan maldan maliyet çıkarılır.Yukardaki örneğe göre: 100*40.000=4.000.000100*50.000=5.000.000200 9.000.00060.400.0009.000.00051.400.000satılan malın maliyeti4- Ortalama maliyet yöntemi: satın alınan malların toplam fiyatı toplam miktara bölünerek ortalama maliyet bulunur.Yukardaki örneğe göre 60.400.000toplam fiyat 60.400.000 10.504.400 toplam miktar 1.150 -----------------ort.maliyet 52.522 49.895.600 satılan malın maliyeti 200*52.222= 10.504.400Devamlı envanter yöntemine göre:1- gerçek maliyet yöntemi: Bu yöntem için alınan ve satılan her malın gerçek değerinin bilinmesi gerekir.2- ilk giren ilk çıkar yöntemi: satışlar ilk alınan maldan yapılır.z malı için bilgiler:işlem miktar birim fiyat toplam1 ocak devir 80 500.000 40.000.0005 mart satış 50 10 mayıs alış 40 600.000 24.000.00015 haziran satış 30 20 ekim alış 70 700.000 49.000.00030 kasım satış 80 alışlar 190 adet 113.000.000satışlar 160 adet 92.000.000stok kalan 30 adet 21.000.0003- son giren ilk çıkar yöntemi: satışlar son alınan maldan yapılır.alışlar 190 adet 113.000.000satışlar 160 adet 98.000.000stok kalan 30 adet 15.000.000 4- ortalama maliyet yöntemi:toplam maliyet toplam miktara bölünerek ortalama fiyat hesaplanır.alışlar 190 adet 113.000.000satışlar 160 adet 93.550.000stok kalan 30 adet 19.450.000STOKLARIN ENVANTER İŞLEMLERİ VE KAYITLARI:* Satılan ama müşteriye gönderilmemiş olan mallar envanter listesine yazılmaz.* Satılmak üzere işletmeye emanet gönderilen mallar envanter listesine yazılmaz.Nazım hsb.ta izlenir.* Satın alınan ama işletmeye gelmemiş olan mallar envanter listesine yazılır.* Satılması için başka işletmeye emanet gönderilen mal envantere yazılır.Bu nazım hsb.ta izlenir.31 12 itibariyle stokların gerçek mevcudu kayıtlarla eşitlenmiş olmalıdır.Firelerin Kaydı: İşletmenin faaliyeti sonucu oluşan ve kabul edilir sınırda olan Fire satışların maliyetine eklenerek satış hasılatı ile karşılaştırılır.Bunun dışındaki fire olağandışı gider ve zararda izlenir.Bu kanunen kabul edilmeyen giderdir.Aralıklı envanterde fili sayıma göre malın değeri ve maliyeti hesaplandığından fire otomatikman hesaba alınır,kayıt gerekmez.Devamlı envanterde mal hesabının borç kalanı sayım sonucunu vermesi gerektiğinden bulunan noksan mal hesabından düşülür.Örnek evamlı envanter uygulayan işletmede sayım sonucu kanuni oran dahilinde 5.000.000.lira maliyetli mal noksan çıkmıştır.------------------------------------------satılan malın malyeti 5.000.000tic.mal 5.000.000--------------------------------------------Değeri düşen malın muhasebesi:Çeşitli nedenlerle değeri azalan mallar ticari maldan düşülüp diğer stoklarda izlenir.Değer düşüklüğü kesin ise mal belirlenen değerden diğer stoklara yazılır,kesin olarak saptanan düşüklük miktarı diğ.olağandışı gid.ve zarar hsb.borcuna kaydedilir.Örnek: İşletmenin sel nedeniyle 800 adet malı bozulmuştur.Bu malların satış değeri kalmadığı mali yargıca kesinleşmiştir.Malın birim maliyet değeri 100.000.liradır.-----------------------------------------diğ.olağan.dışı.gid.zar. 80.000.000ticari mal 80.000.000-----------------------------------------Stoktaki değer düşüklüğünün ilerde ortadan kalkma durumu varsa ticari maldan diğer stoklara bu kayıtlar alınır.Değer düşüklüğü için karşılık ayırır.Buda stoklardan düşülür.Örnek: İşletme stoktaki malının modası geçtiği için piyasa satış değerlerinin bilanço günü itibariyle maliyetine nazaran % 10 dan çok düşüklük olduğunu belirlemiştir.300.000.000.lira maliyetli malına emsal bedele göre ortalama fiyat esasını uygulamış 250.000.000.lira değer bulmuştur.-----------------------------------------------------diğer stoklar 300.000.000ticari mal 300.000.000----------------------------------------------------karşılık gid. 50.000.000stok değer.düş.karşılığı 50.000.000-------------------------------------------------------Aralıklı envantere göre envanter kayıtları:Örnek: Dönemsonu mal mevcudu 400.000.000.tl.Dönem başı mal mevcudu 900.000.000.tlSatışlar 700.000.000 Satıştan iade 10.000.000 Satış iskontosu 20.000.000Malın maliyetini bulup envanter kayıtlarını aralıklı envanter yöntemine göre yapınız.Satılan malın maliyeti 900.000.000-400.000.000= 500.000.000.tl.Net satışlar: 700.000.000 – (10+20)=670.000.000Satış karı : 670.000.000-500.000.000= 170.000.000---------------------------------------- satılan malın maliyeti 500.000.000tic.mal 500.000.000-----------------------------------------dönem kar veya zararı 530.000.000satıştan iade 10.000.000satış iskontosu 20.000.000satılan malın maliyeti 500.000.000 ---------------------------------------------satışlar 700.000.000dönem kar/zararı 700.000.000------------------------------------------------Devamlı envanter yöntemine göre envanter kayıtları:Örnek: tic.mal hesabının borç bakiyesi 350.000.000Satılan malın maliyeti 450.000.000Satışlar 600.000.000Sayım ve değerleme sonucu malın maliyet değerinin 330.000.000 olduğu tesbit edildi.20.000.000 lira noksanın 15.000.000 lirası kanuni fire 5.000.000 giderdir.Brüt satış karı: 600.000.000-450.000.000=150.000.000------------------------------------------------satılan malın maliyeti 15.000.000 d.olağandışı gid.zar. 5.000.000 tic.mal 20.000.000------------------------------------------------borçlu nazım hsb. 5.000.000.alacaklı nazım hsb. 5.000.000-------------------------------------------------dönem kar/zararı 450.000.000satılan malın maliyeti 450.000.000---------------------------------------------------------------------------------------------------satışlar 600.000.000dönem kar/zararı 600.000.000------------------------------------------------ÜNİTE - 5 DURAN VARLIKLAR İşletmenin faaliyetinde 1 yıldan fazla uzun sürede kullanmak için elde ettiği varlıklar duran varlıktır.2 gruba ayrılır: 1- maddi duran varlık 2- maddi olmayan duran varlıkMADDİ DURAN VARLIK: Fiziksel yapıya sahip duran varlıklardır, şu hesaplarda izlenir.Arazi ve arsaYer altı yerüstü düzenleriBinalarTesis makine ve cihazlarTaşıtlarDemirbaşlarDiğ.maddi dur.varlıklarBirikmiş amortismanlarYapılmakta olan yatırımlarDEĞERLEME : * TTK .da maliyet bedeli ile değerleme yapılır,bu bedelden amortisman ayrılır.* VUK.da maliyet bedeli ile aktife varlık kaydedilir ve değerleme yapılır, Bu varlıkla ilgili yapılan giderler malın maliyetine eklenir.AMORTİSMAN: Maddi duran varlıklar için ayrılan aşınma ve yıpranma payına amortisman denir.Duran varlığın değeri kullanılan süreye göre dağıtılarak gider yazılır.Arsa ve araziler amortismana tabi değildir.TTK bu konuda işletmeyi serbest bırakmış VUK.amortisman ayrılması gereğini belirtmiştir.Vuk.a göre 4 amortisman yöntemi vardır:Normal amortismanAzalan kalanlar üzerinden amortismanMadenlerde amortismanFevkalede amortismanNormal amortisman: Eşit paylı amortismandır.Duran varlığın maliyeti kullanım süresine bölünerek amortisman tutarı bulunur.Oran en fazla % 20.dir.Amortisman tutarı: Duran varlık maliyeti/hizmet süresiÖrnek: 100 milyona satın alınan bir demirbaşın hizmet süresi 5 yıl ise yıllara göre amortisman tutarını bulunuz.100.000.000/5=20.000.000Örnek: Aynı örneğin 3. yıl amortisman tutarı nedir?20.000.000Örnek: Aynı örneğin 2.yıl birikmiş amortisman tutarını bulunuz.20.000.000 1.yıl 20.000.000 2.yıl toplam 40.000.000Kıst amortisman: Sadece taşıtlara uygulanır.İlk yıl taşıt kaç ay kullanılmışsa o kadar amortisman ayrılır.Ay tam kabul edilir.Amortisman tutarı: yıllık amortisman tutarı* kullanılan ay sayısı/12Örnek: 600 milyona 10.11.2001 de satın alınan taşıta % 20 normal amortisman uygulanacaktır.600*%20=120 yıllık tutar120*2 /12= 20.000.000 2001 için kıst 2001 için 20.000.0002002 120 000 0002 120 000 000 2004 120 000 0002005 120 000 000+100 000 000=220 000 000 2- Azalan kalanlar üzerinden amortisman: % 40.ı aşmadan bu yöntem kullanılabilir.Normal amortismanın 2 katıdır.Normale dönüş yapılabilir.Örnek: İşletme 100 milyona aldığı demirbaşa %20 normal amortisman üzerinden azalan kalanlar yöntemi uygulayacaktır.Yıllara göre payları bulun.100*%40 =40.000.00060*40 =24.000.00036*40 =14.400.000 21.6*40 =8.640.000son yıl kalan tamamen indirilir. 12.960.000.Amortismanların muhasebe kaydı:2 tür kayıt yöntemi vardır: 1- Direk kayıt: Duran verlığın değeri amortisman payı kadar azaltılır.2- Endirek kayıt: Amortisman payı 257 Birikmiş amortisman hsb.alacağına kaydedilir.Gider türüne göre de Gnel Yönetim veya Pazarlama Sat.Dağ.Gideri Hesabı borçlandırılır.Örnek:İşletme 1.000.000.000 liraya aldığı bilgisayar için anormal amortisman yöntemine göre amortisman ayırmıştır.----------------------------------Genel.yön.gid. 200.000.000Birikmiş amortisman 200.000.000-----------------------------------Örnek: İşletme dağıtım için aldığı taşıta 150.000.000.lira amortisman ayırmıştır.------------------------------------- paz.sat.dağ.gid. 150.000.000Birikmiş amortisman 150.000.000--------------------------------------Maddi duran varlığın satışı:Örnek: İşletmenin 400.000.000 lira maliyetli otosu peşin 150.000.000 liraya satılmıştır.Otonun birikmiş amortismanı 200.000.000 liradır.Net değer: 400.000.000-200.000.000=200.000.000Satış zararı: 200.000.000-150.000.000= 50.000.000--------------------------------------------kasa 150.000.000birikmiş amortisman 200.000.000d.olağandışı gid.zar. 50.000.000 Taşıt 400.000.000 --------------------------------------------- eğer 250.000.000 liraya satsaydı 50.000.000 kar olurdu o zaman-------------------------------------------------- kasa 250.000.000bir.amortisman 200.000.000taşıt 400.000.000d.ol.d.ger.kar 50.000.000----------------------------------------------------- eğer satılan demirbaş yenilenecekse bu satış karı dönem karına eklenmez Özel fon hsb.na aktarılır en çok 3 yıl süresi vardır 3 yıl sonra yenileme yapılmazsa tekrar kara eklenir.-------------------------------------------------- kasa 250.000.000bir.amortisman 200.000.000taşıt 400.000.000özel fonlar(yenileme) 50.000.000----------------------------------------------------- yenileme olmazsa------------------------------özel fon 50.000.000d.ol.gel.kar 50.000.000-------------------------------YENİDEN DEĞERLEME :Paranın alım gücünde oluşan azalma nedeniyle yeniden değerleme yapılır.Bu Maddi dur.Varlık Yeniden Değ.Artışı Hsb.nda izlenir.Örnek: İşletme 100 milyon lira maliyetli birikmiş amortismanı 20 milyon olan demirbaşını % 50 yeniden değerlemeye tabi tutacaktır.Değer artışını bulunuz.100* %50 =50.00020 * %50 = 10.00080 * %50 = 40.000------------------------------------ demirbaş 50.000.000birikmiş amortisman 10.000.000mad.d.v.yen.değ.artışı 40.000.000--------------------------------------Yeniden değerleme sonrası demirbaşın değeri üzerinden amortisman ayrılır.MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIK: Fiziksel varlığı olmayan işletmeye bazı hak ve imtiyazlar sağlayan varlıklardır.Bunlar:Haklar:Lisans,patent,imtiyaz gibi elde edinilen hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletme tanıdığı haklar ve yetkilerdir.Şerefiye: İşletmenin konumunun kuruluş yerinin işletmeye sağladığı üstünlüğün parasal değeridir.Kuruluş ve örgütlenme gideri: İşletme kuruluşnda yapılan tüm giderlerdir.Araştırma geliştirme gideri: İşletmenin bir ürünü geliştirme yenileme için yaptığı giderlerdir.Özel maliyetler:Kiralanan gayrimenkuller üzerinde yapılan ekleme ve geliştirme için yapılan giderdir.Bunlar maliyet bedelleri ile aktife kaydedilir.Yeniden değerlemesi yapılmaz.Amortismanı 5 yılda eşit payla itfa edilir.------------------------------------şerefiye 150.000.000kasa 150.000.000-----------------------------------gen.yön.gid 30.000.000 bir.amortisman 30.000.000------------------------------------ ÜNİTE 6 BORÇLARBANKA KREDİLERİ: Borçlu cari hesapta denir.Pasif hesaptır.Oluştuğunda alacaklı ödendiğinde borcuna kayıt yapılır.Bu hesaba işleyen faizler Finansman gideri hes.borcunda izlenir.İşleyen faiz borcu artırır.Değerleme: TTK.ya göre itibari ,Vuk.a göre mukayyet değer esas alınır.SATICILAR : İşletmenin senetsiz ticari borçlarının izlendiği hesaptır.Pasif karakterlidir.Oluştuğunda hesab alacaklı ödendiğinde hesap borçlu çalışır.Değerleme: TTK.ya göre itibari ,Vuk.a göre mukayyet değer esas alınır.BORÇ SENETLERİ: İşletmenin senetli ticari borçlarının izlendiği hesaptır.Pasiftir.Değerleme: TTK.ya göre itibari,Vuk.a göre tasarruf değerle değerlenir.Reoskont: Borç senetlerinin vadesinden önce ödenmesi halinde peşin değerinin hesaplanmasıdır.Yevmiye kaydı şöyledir:-------------------------------------Borç senetleri reoskontuReoskont faiz gelirleri----------------------------------------TAHVİLLİ BORÇLAR: AŞ.lerin uzun vadeli fon sağlama amaçlı çıkardığı borç senetlerine tahvil denir.Pasif karakterlidir.Değerleme: TTK.da itfa değeri ile, Vuk.a göre itibari değerle değerlenir.ÜNİTE 7 GELİRLER VE GİDERLERGELİRLERİşletmenin ana faaliyet konusuna giren mal-hizmet satışı yada faiz kira vb.unsurlardan elde edilen brüt tutarlara gelir denir.Tüm gelirler alacaklı çalışır.Yıl sonu tüm gelirler dönem kar/zararı hsb.na devredilerek kapatılır.Gelirler şu hsb.larda izlenir:Brüt satışlarDiğ.faaliyetlerden olağan gelir karlarOlağandışı gelir ve karlarEsas gelir Yurtiçi satışlardır.Gelirler 3 bakımdan kontrol edilir:Dönem bakımındanGerçekleşme bakımındanVergi kanunları bakımındanDönem gelirleri ve kira gelirleri Diğ.olağan gelir ve kar hsbn.da izlenir.Döneme ait olmayan bir yıldan kısa süreli gelir Gelecek aylara ait gelir hsb.nda izlenir.Döneme ait olmayan bir yıldan uzun süreli gelir Gelecek yıllara ait gelir hsb.nda izlenir.Gerçekleşmiş ama tahsil edilmemiş olan gelirler gelir tahakkukları hsb.nda izlenir.Not: Tüm gelirler Dönem kar/zararı hsb.na devirle kapatılır.Ancak gelecek yıllara ve aylara ait gelirler ile gelir taahhukları dönem kar/zararına devredilemez.Vergiden muaf olan gelirler Nazım hsb.ta izlenir.GİDERLERGider: Gelir elde etmek amacıyla yapılan varlık tükenmeleridir.Tüm giderler borçlu çalışır.Dönem sonu kapatılırken alacağa yazılır.3 bakımdan giderler kontrol edilir:- dönem bakımından- gerçekleşme bakımından- vergi kanunları bakımındanDönem giderleri gen.yönetim gid.hsb.nda izlenir.Döneme ait olmayan süresi 1 yıldan kısa olan giderler Gel.aylara ait giderler hsb.nda izlenir.Döneme ait olmayan süresi 1 yıldan uzun olan giderler Gel.yıllara ait giderler hsb.da izlenir.Gerçekleşmiş fakat ödenmemiş giderler gider tahakkukları hes.nda izlenir.Not:Giderlerle ilgili dönem ayarlaması yapılırken soruda verilen ilk hesap alacaklandırılır.Kanunen kabul edilmeyen giderler Nazım hsb.ta izlenir.Giderlerin kapatılması:Tüm giderler alacağa kayıt edilirken Dönem kar/zararı borçlandırılır.Gider Yöntemleri:2 türdür.1- 7 A seçeneği: Giderler büyük defterde fonksiyon yardımcı defterde çeşit esasına göre izlenir.Üretim ve hizmet işletmeleri bu seçeneği kullanır.Hesapları şunlardır:- Direkt ilk madde ve malzeme gideri- Direkt işçilik gideri- genel üretim gideri- hizmet üretim gideri- araştırma geliştirme gideri- paz.satış dağıtım gideri- genel yönetim gideri- finansman gideri2- 7 B seçeneği: Ticaret işletmeleri kullanır.giderler büyük defterde çeşit yardımcı defterde fonksiyon esasına göre izlenir.Hesapları şunlardır:-İlk madde ve malzeme gideri- işçi ücret ve giderleri- memur ücret ve giderleri-Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler- çeşitli giderler- vergi resim ve harçlar- amortisman ve tükenme payları- finansman gideri- gider çeşitleri yansıtmaÜNİTE 8 ÖZKAYNAKLARÖZKAYNAK: İşletmenin toplam net varlıkları ve borçları arasındaki farktır.Şu unsurlardan oluşur: - Ödenmiş sermaye- Sermaye yedekleri- Kar yedekleri- Geçmiş yıl karları- Dönem net karıVarsa geçmiş yıl zararları ve dönem zararı bu unsurların toplamından düşülür.SERMAYE VE ÖDENMİŞ SERMAYE:İşletmeye işletme sahip ve ortakları tarafından tahsis edilen ve anasözleşmede yeralan ticaret siciline tescil edilen esas sermaye 500 SERMAYE hsb.nda izlenir.Esas sermayenin henüz ödenmemiş olan kısmı 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE hsb.nda izlenir.Ödenmiş sermaye ile ilgili bir hsb.yoktur.Esas sermaye- Ödenmemiş sermaye farkı ödenmiş sermayeyi verir.--------------------------------------------- Sermaye taahhüdü kaydıÖDENMEMİŞ SERMAYESERMAYE-----------------------------------------------Sermaye taahhüdünün yerine getirilmesiKASAÖDENMEMİŞ SERMAYE----------------------------------------------Sermayede oluşan artış ve azalışlar 690 Dönem kar/zararı hsb.nda gösterilir.Kar sermayeye ilave, zarar sermayeden bir indirim olarak ayrıca gösterilir.YEDEKLERKarın dağıtılmayarak işletmede geleceğe karşı tedbir amaçlı alıkonulan kısmına yedek denir.Sermaye şirketlerince ayrılırlar.2 ye ayrılır: 1- kar yedekleri 2- sermaye yedekleri1- Kar yedekleri: Net karın dağıtılmayıp işletmede bırakılan kısmıdır.Amaç özkaynakları sağlam tutmaktır.3 e ayrılır:a) Yasal yedek: TTK ya göre ayrılması zorunlu yedektir.b) Statü yedek: Şirket sözleşmesine göre ayrılan yedektir.c) Olağanüstü yedek : Şirket genel kurulunun toplanarak olağanüstü dönemlerde ayırdığı yedektir.d) Özel fonlar: yenileme yatırım sermaye itfası gibi amaçlarla kardan ayrılan yedektir.2- Sermaye yedekleri: İşletmenin faaliyet karı dışında kalan sermaye hareketleri ile oluşan ve işletmede bırakılan tutarlardır.4 e ayrılır:a) Hisse senedi ihraç primi: Sermaye artırımına giden aş.nin nominal bedelin üzerinde bir fiyatla hisse senedi çıkarması durumunda ihraç fiyat ile nominal bedel arasındaki farktır.b) Maddi duran varlık yeniden değerleme artışı: Paranın alımgücündeki azalma nedeniyle varlıkların değerinin p.yasa fiyatına yakınlaştırılması işlemidir.c) İştiraklerden yeniden değerleme artışı:d) Hisse senedi iptal karları: Aş.ortaklarından biri sermayesini ödemezse ortağın senetleri iptal edilir yerine yeni ortak alınır.Yeni ortağın ödediği bedel eski tutardan fazla ise bu fark bu grubta yeralır.DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI:GELİR>GİDER= KARGELİR

İSTATİSTİK
· Ana kütlenin tümüne ulaşılamadığı durumda, ana kütle ile ilgili bir yargı elde etmek amacıyla üzerinde istatiksel değerlerin hesaplandığı gruba ÖRNEK adı verilir.

· Gözardı edilemeyecek kadar önemli, gözönünde tutulması gereken fark anlamlı farktır.

· Bir sınavda 4 seçenekli 40 soru soruluyor. Seçenekleri rasgele işaretleyen bir kişinin doğru cevaplarına ait beklenen frekansı 10 olur. Bir sorunun cevabının doğru olma olasılığı 1/4 olduğundan 40 x 1/4 = 10 bulunur.

· Belli bir tanıma göre gerçekleşmesi umulan frekanslara beklenen frekanslar denir.

· Hilesiz bir madeni paranın 9 kez atılışında 512 farklı sonuç elde edilir. 2N=29=512 bulunur.

· Y ve T olayları karşılıklı ayrık olaylar olduğuna göre, Y veya T olayının olasılığını hesaplamak için iki olayın olasılıkları toplanır.

· Hilesiz bir madeni para 10 kez atıldığında 1024 farklı sonuç elde edilir. 210=1024

· "İki farklı ilacın da aynı hastalığa karşı etkileri arasında bir fark olup olmadığı sınanacaktır." Bu sınamada sıfır hipotezi: İki ilacın hastalığa karşı etkileri arasında fark yoktur.

· Sıfır hipotezi ile iki ana kütlenin aynı olduğu kabul edilir.

· Doğru olan sıfır hipotezinin reddedilmesi I.tür hatadır.

· Bir hipotezi 0,02 anlam düzeyinde sınarken, doğru olan sıfır hipotezini reddederek hatalı karar verme olasılığı 0,02 dir.

· Kilogramın kesirli değerlerini alabildiği için ağırlık sürekli bir değişkendir.

· Puanlar: 90 87 80 65 53 43 Frekanslar: 1 3 3 7 8 2 ise puanı 87 ve daha az olanların toplam frekansı 23 olur. Çünkü 3+3+7+8+2=23

· 4 grubun gözlenen ve beklenen değerlerinin verildiği tablonun serbestlik derecesi 3 olur. Burada 1 satır verilmiş. kutucuk sayısı-1=4-1=3 bulunur.

· Bir araştırmada erkek ve kadın sürücülerin öğrenim düzeylerine göre (ilköğretim, lise, yüksek) gözlenen frekansların verildiği tablonun serbestlik derecesi 2 olur. (2-1)x (3-1)=1x2=2

· Gözlenen değeri 12, beklenen değeri 15 olan bir kutucuğun ki-kare değerine katkısı 0,6 dır. (12-15)x(12-15)=9 9/15=0,6

· Günler: Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, CumaBilet sayısı: 30, 42, 33, 43, 40, 90,72Günler arası farklılığın önemini belirlemek amacıyla yapılacak ki-kare uygunluk sınamasında Perşembe gününe ait gözlem sayısının ki-kareye katkısı en küçüktür. Ki-kare katkıları sırasıyla 8, 1.28 , 5.78, 0.98, 2, 32, 4.84 . Bunların en küçüğü 0.98 Buna karşı gelen gün Perşembe. Beklenen değer 350/7=50 dir. 30+42+33+43+40+90+72=350

· Ayakkabı numarası: 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45Ayakkabı sayısı: 2, 5,7,12,8,3,2,1 Bu frekans dağılımının modu 41 dir. Maksimum ayakkabı sayısı 12 olduğundan buna karşı gelen ayakkabı numarası 41. En sık gözlenen değer mod olmaktadır.

· Gazete: F,G,H,J,K,L,M,N Satış sayısı: 20,40,28,64,12,86,45,49Bir bayinin gazete satışlarına ait bir günlük gözlem değerlerinin yer aldığı bu serinin modu L dir. max 86 olduğundan buna karşı gelen L olmaktadır.

· Not: 3,4,5,7,8,9 Frekans: 2,2,4,10,8,4 Bu frekans dağılımının aritmetik ortalaması 6.8 dir. N=2+2+4+10+8+4=30 3X2+4X2+5X4+7X10+8X8+9X4=204 204/30=6.8

· Değerler: 6,8,9,12,a,15 Frekanslar: 4,5,5,7,3,1 Bu dağılımın aritmetik ortalaması 10 olduğuna göre a sayısı 14 olur. 6x4+8x5+9x5+12x7+ax3+15x1=208+3a (208+3a)/25=10 Buradan a=42/3=14 bulunur.

· 2, 4, 6, 8, 10 serisinin varyansı 8 dir. Farkların karelerinin toplamının N=5 sayısına bölümü 8 olur. 40/5=8

· Bir dağılımın sapma değerleri toplamı daima sıfırdır.

· Aritmetik ortalaması 32, standart sapması 8 olan bir dağılımda X=22 değeri -1.25 standart değerine dönüşür. 22-32=-10 -10/8=-1.25 z=Standart değer=(Değer-Ortalama)/Sapma

· 5000 birimlik bir frekans eğrisinin altında kalan bölgelerden birinin oranlanmış alanı 0.25 tir. Bu bölgede birim sayısı 5000x0.25=1250 dir.

· Normal eğri altında z=1.8 ile z=2.5 arasında kalan alan 0.0297 dir. Kitabınızın 184.sayfasındaki tablodan alan 0.4938-0.4641=0.0297 bulunur.

· Aritmetik ortalaması 40 ton olan normal dağılımlı bir ana kütlede, ortalamadan 3 ton uzaktaki birimlerin z değeri z=1.25 bulunmuştur. Buna göre bu dağılımın standart sapması 2.40 bulunur. 1.25=(43-40)/s Buradan s=3/1.25=2.4 olur.